Υπόθεση Μάτα Χάρι στην Καλαμάτα

Εντυπωσιακό είναι το βιογραφικό της πολυσχιδούς, αλλά ως χθες άγνωστης 57χρονης Ελληνίδας επιχειρηματία, γνωστής με το υποκοριστικό Στάμη, που ζούσε τα τελευταία χρόνια στην Καλαμάτα. Το όνομά της εμφανίστηκε στη δικογραφία για τη μεγάλη υπόθεση λαθρεμπορίου τσιγάρων με την εμπλοκή περίπου 20 ιδιωτών και λιμενικών που αποκαλύφθηκε προ μερικών ημερών. Στα δικαστικά έγγραφα μνημονεύονται – ανάμεσα στα άλλα – διάφορα στοιχεία για τον καθοδηγητικό ρόλο που φέρεται να είχε η 57χρονη στο κύκλωμα διακίνησης λαθραίων τσιγάρων μέσω λαθρεμπορικών πλοίων και τις εντολές που έδινε στους συνεργάτες της μέσω του Internet.
Οι φίλοι της Σταματίνας
Ωστόσο, ελάχιστοι φαίνεται να γνώριζαν το εντυπωσιακό παρελθόν της, η οποία επί σειρά ετών έχει απασχολήσει τουλάχιστον έξι διωκτικές και μυστικές υπηρεσίες στο εξωτερικό με δεκάδες αναφορές για παρασκηνιακές συναλλαγές της στην Ελλάδα, στη Μέση Ανατολή, στην Κύπρο και σχεδόν όλες τις βαλκανικές χώρες. Στα διαβαθμισμένα σήματα των μυστικών υπηρεσιών υπήρχαν αναφορές για «επαφές της με στελέχη αραβικών οργανώσεων, με μέλη της ιταλικής μαφίας, με Σέρβους παραστρατιωτικούς, με την πρώην κυβέρνηση του Μαυροβουνίου, με Βούλγαρους ποινικούς και με διακινητές όπλων και λαθραίων τσιγάρων από τουλάχιστον έξι χώρες». Η 57χρονη, που διαφεύγει τη σύλληψη, αρνείται κάθε εμπλοκή της σε οποιαδήποτε παράνομη δραστηριότητα. Ο αστυνομικός της φάκελος, ωστόσο, προσδίδει στη δράση της «μυθικές» διαστάσεις.
Η Σταματίνα Ν. ή Στάμη γεννήθηκε στην Καλαμάτα. Στα παιδικά της χρόνια μετακόμισε με τους γονείς της στη Νότια Αφρική. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, έχοντας πια επιστρέψει στην Ελλάδα, προσλαμβάνεται σε μεγάλη αραβική κατασκευαστική εταιρεία, η οποία έχει την έδρα της στη λεωφόρο Κηφισιάς. Μέσω αυτών των επαφών αποκτά διασυνδέσεις με επιχειρηματίες στη Μέση Ανατολή. Λίγα χρόνια αργότερα θα απασχολήσει για πρώτη φορά τις διεθνείς διωκτικές αρχές.
Την περίοδο 1983-1984 φτάνουν πληροφορίες από τη CIA και νατοϊκές υπηρεσίες στην ΕΛ.ΑΣ. ότι η Στάμη πιθανώς εμπλέκεται σε λαθρεμπόριο όπλων προς τη Λιβύη. Ακολουθεί έρευνα από την Υποδιεύθυνση Κρατικής Ασφάλειας, αλλά όπως αναφέρουν σήμερα αξιωματικοί, δεν προκύπτει τότε τίποτε. Είναι, άλλωστε, η περίοδος που η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται υπόλογη για λαθρεμπόριο όπλων προς διάφορες χώρες. Στην περίπτωση της Στάμη, όμως, οι ξένες διωκτικές αρχές επιμένουν. Τα σήματά τους προς τις ελληνικές υπηρεσίες είναι συνεχή ολόκληρη τη δεκαετία του ’80. Μιλούν για εμπλοκή της σε αποστολή όπλων σε οργανώσεις του Λιβάνου και της Μέσης Ανατολής. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τα όπλα προέρχονταν από εργοστάσια του τότε ανατολικού μπλοκ. Κάθε φορά, ωστόσο, οι ελληνικές αρχές βρίσκουν τη δραστηριότητά της «απολύτως νόμιμη».

Ο Λιβανέζος αρραβωνιαστικός
Η Στάμη, που έχει μπει στο στόχαστρο των μυστικών υπηρεσιών, στα τέλη της δεκαετίας του ’80 αρραβωνιάζεται με ένα Λιβανέζο επιχειρηματία. Η σχέση της αυτή διευκολύνει την εμπορική της δραστηριότητα προς τη Μέση Ανατολή. Επιχειρηματίες, αλλά και αστυνομικοί που τη γνώριζαν από τότε μιλούν για «μια ιδιαίτερα ευγενική γυναίκα που γνώριζε το επιχειρηματικό παρασκήνιο και είχε υψηλές γνωριμίες και στον τότε κυβερνητικό μηχανισμό».
Παρ’ όλα αυτά, από τη δεκαετία του ’90 η δυναμική επιχειρηματίας φαίνεται να αλλάζει επαγγελματική ρότα. Μεγάλη αμερικανική εταιρεία τσιγάρων τής αναθέτει, αντί μεγάλης αμοιβής, να εντοπίζει φορτία τσιγάρων-μαϊμού. Τότε φέρεται να συνεργάζεται με δύο ντετέκτιβ, οι οποίοι «χτένιζαν» τις πιάτσες. Όπως αναφέρει στο «Βήμα της Κυριακής» στέλεχος του Σ?ΟΕ, που έχει υπηρετήσει παλαιότερα και σε άλλες οικονομικές ελεγκτικές υπηρεσίες, «είχαμε από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 πληροφορίες ότι η Στάμη είχε εμπλακεί και σε υποθέσεις λαθρεμπορίου τσιγάρων. Όμως, επί σειρά ετών δεν μπορούσαμε να το τεκμηριώσουμε. Είχε γίνει υπ’ αριθμόν ένα στόχος μας, αλλά δεν μπορούσαμε να βρούμε κανένα επιβαρυντικό στοιχείο».
Σύμφωνα με όσα γνωρίζουν σήμερα οι ελληνικές αρχές, η Στάμη δημιουργεί την περίοδο 1999 - 2005 σειρά εταιρειών στο Μαυροβούνιο, στην Κύπρο και στη Βουλγαρία, όπου και διαμένει για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Φαίνεται να έχει επαφές με Σέρβους και Ιταλούς επιχειρηματίες, οι οποίοι είχαν δραστηριοποιηθεί στο λαθρεμπόριο τσιγάρων με προορισμό την αγορά της Βρετανίας. Όπως αναφέρει το στέλεχος του ΣΔΟΕ, «είχαμε τότε πληροφορίες για συναντήσεις της Στάμη με τον 40χρονο Σέρβο επιχειρηματία Βλαντιμίρ Μποκάν, ο οποίος δολοφονήθηκε τον Οκτώβριο του 2000 στη Βούλα». Ο Μποκάν εθεωρείτο άνθρωπος του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ενώ φαίνεται ότι διατηρούσε επαφή και με τον «Αρκάν», τον αρχηγό σερβικής παραστρατιωτικής οργάνωσης.

Η αρχόντισσα
του Μαυροβουνίου
Την ίδια εποχή στα στελέχη του ΣΔΟΕ φτάνουν πληροφορίες ότι η Στάμη έχει επαφές και με μέλη της ιταλικής οργάνωσης «Sacra Corona Unita», κύριο «έργο» της οποίας στα τέλη της δεκαετίας του ’90 ήταν το λαθρεμπόριο τσιγάρων, κυρίως μέσω Μαυροβουνίου. Ένας εξ αυτών των Ιταλών «επιχειρηματιών» δολοφονήθηκε το 2000 στη Βάρκιζα. Μάλιστα, όπως αναφέρει σήμερα στέλεχος το υπουργείου Οικονομικών, «εκείνη την περίοδο είχαμε δεχθεί επίσκεψη από κλιμάκιο της ΕΥΠ, που αναζητούσε πληροφορίες για τη δραστηριότητα του Μποκάν, προσπαθώντας να αντιληφθεί ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της Στάμη. Κλιμάκιο του ΣΔΟΕ είχε μεταβεί τότε στο λιμάνι Μπαρ και στο Μπόκοβο του Μαυροβουνίου. Αποδείχθηκε ότι οι διασυνδέσεις της εκεί ήταν τόσο υψηλές ώστε είχαμε την αίσθηση ότι ζητούσαμε στοιχεία για κάποια... υπουργό. Μάθαμε ότι ήξερε τον τότε πρόεδρο της χώρας Μίλο Τσουγκάνοβιτς και σχεδόν όλο τον κυβερνητικό μηχανισμό».

Ιρλανδοί και Κούρδοι
Οι μυστικές υπηρεσίες ανακαλύπτουν εκείνα τα χρόνια και άλλες επαφές. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 φτάνουν νέες πληροφορίες στις ελληνικές αρχές ότι η Στάμη μαζί με έναν «ελληνοποιημένο» πρώην πράκτορα της KGB κάνουν λαθρεμπόριο τσιγάρων με προορισμό τη Βόρεια Ιρλανδία. Όπως αναφέρει άλλος υψηλόβαθμος παράγοντας του ΣΔΟΕ, «για εκείνη την υπόθεση ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα η Σκότλαντ Γιαρντ και κυρίως οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, αφού διατυπώνονταν υπόνοιες ότι μέσω του λαθρεμπορίου χρηματοδοτείτο ο IRA. Δε μάθαμε όμως ποτέ πού κατέληξε η συγκεκριμένη έρευνα».
Προ μερικών ετών ενδιαφέρον για τη Στάμη έδειξε και η τουρκική ΜΙΤ. Τότε οι πληροφορίες ήθελαν ένα τμήμα των λαθραίων φορτίων να έχει κατεύθυνση την Ανατολική Τουρκία και στόχο τη χρηματοδότηση Κούρδων ανταρτών. Την ίδια ώρα οι ελληνικές διωκτικές αρχές είχαν ορισμένες «θολές» πληροφορίες περί σύγκρουσης της Στάμη με Βούλγαρους επιχειρηματίες, με τους οποίους εκτός του λαθρεμπορίου τσιγάρων είχε και άλλες παράνομες δοσοληψίες.

ΤΙ ΑΚΟΥΣΕ Η ΕΥΠ
Οι εντολές στα τσιγαράδικα
Τα πρώτα βάσιμα στοιχεία, ωστόσο, για τη δράση της Στάμη φαίνεται ότι προέκυψαν μόνο μετά τη χρήση του συστήματος υποκλοπών της ΕΥΠ, κατά την πρόσφατη έρευνα της Υποδιεύθυνσης ?ίωξης του Οργανωμένου Εγκλήματος για την εξάρθρωση του μεγάλου κυκλώματος λαθρεμπορίου τσιγάρων. ?ς σήμερα έχουν εντοπιστεί τουλάχιστον 50 κωδικοποιημένες συνομιλίες της με έναν αρχιπλοίαρχο του Λιμενικού, στις οποίες, σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., δίνονται κατευθύνσεις για το λαθρεμπόριο και τα δρομολόγια που πρέπει να ακολουθήσουν τα τσιγαράδικα για να αποφύγουν τα καταδιωκτικά του Λιμενικού.
Η Στάμη, σύμφωνα με το διαβιβαστικό έγγραφο της 9ης Νοεμβρίου της ΕΛ.ΑΣ, φέρεται επίσης να προχωρεί και σε αγοραπωλησίες πλοίων για το λαθρεμπόριο τσιγάρων και να δίνει εντολές στους συνεργούς της, μέσω του ?ιαδικτύου. Επιπλέον εμφανίζεται να «καρφώνει» στις Αρχές άλλα λαθρεμπορικά κυκλώματα, ώστε και οι συνεργάτες της στο Λιμενικό Σώμα να παρουσιάζουν έργο και εκείνη να ξεφορτώνεται τους ανταγωνιστές.
Με τέτοιο βιογραφικό δεν αποτελεί έκπληξη ότι η 57χρονη από την Καλαμάτα παραμένει ασύλληπτη. Οι πληροφορίες των ελληνικών διωκτικών υπηρεσιών τη θέλουν εκτός Ελλάδος. Είναι πιθανόν, λένε, να βρίσκεται κάπου στην Τουρκία.

• Ρεπορτάζ του Βασίλη Λαμπρόπουλου από «ΤΟ ΒΗΜΑ