Οι δήμοι στον καιρό της απραξίας και οι επιδόσεις τους...

Του Αγγελου Σταγκου

Να συμφωνήσουμε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι περιφέρειες και κυρίως οι δήμοι, έχουν από κάποια χρόνια αναλάβει αρμοδιότητες που τους επιβαρύνουν με δαπάνες και απαιτούν υπεύθυνη διαχείριση. Αρμοδιότητες που έχουν κυρίως να κάνουν με τη λειτουργία σχολείων και βρεφονηπιακών σταθμών, αν και στη διαφήμιση διαμαρτυρίας στα ραδιόφωνα η ΚΕΔΕ περιλαμβάνει επίσης τα πνευματικά κέντρα και τις βιβλιοθήκες, για να αποδείξει ότι τα μέλη της προσφέρουν πολύτιμες κοστοβόρες υπηρεσίες στους δημότες τους. Να συμφωνήσουμε ακόμη ότι το κράτος δεν ανταποκρίνεται πλήρως στις υποχρεώσεις του προς τις περιφέρειες και τους δήμους, κάνοντας δυσβάστακτο το έργο τους. Και να συμφωνήσουμε, τέλος, ότι στη σημερινή πολύ δύσκολη συγκυρία αυξάνονται θεαματικά οι δημότες που καταφεύγουν στα δημόσια σχολεία και στους δημοτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς, καθώς δεν μπορούν πλέον να αντεπεξέλθουν στα έξοδα. Γεγονός που σημαίνει ότι και οι δήμοι είναι αναγκασμένοι να αυξήσουν τις δαπάνες τους για να ανταποκριθούν στη ζήτηση, ενώ κάποια από τα έσοδά τους μειώνονται λόγω της οικονομικής κατάστασης.

Από την άλλη πλευρά, όμως, θα πρέπει να συμφωνήσουμε και σε αρκετά άλλα. Οπως ότι είναι πολλοί οι δήμαρχοι που λαϊκίζουν χαρακτηριστικά και με διαφόρους τρόπους. Αρνούμενοι να αντιληφθούν την πραγματικότητα, πρωτοστατώντας σε διαμαρτυρίες που εξυπηρετούν φαντασιώσεις ή συμφέροντα, λέγοντας συνεχώς «όχι» σε επενδύσεις στις «επικράτειές» τους, οδηγώντας τις περιβόητες «τοπικές κοινωνίες» σε ανταρσίες κατά της πολιτείας, παίζοντας προσωπικά και κομματικά παιχνίδια, επιδεικνύοντας έλλειψη κοινωνικής ευθύνης, τρέφοντας ανίκανους, διεφθαρμένους και ογκώδεις μηχανισμούς. Ολα αυτά και άλλα με τα τέλη που πληρώνουν οι δημότες, τα οποία είναι και υψηλά και εισπράττονται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, άρα η «τελοδιαφυγή» είναι πολύ περιορισμένη.

Θα πρέπει να συμφωνήσουμε, επίσης, ότι διαχρονικά ελάχιστοι δήμαρχοι έχουν διακριθεί για τις ικανότητές τους στη διοίκηση, στη φαντασία, στην καλαισθησία, στην καλή κατανομή του προσωπικού τους, στην αποτελεσματικότητα, στη γνώση και στην εκμετάλλευση των ευκαιριών που τους δόθηκαν και τους δίδονται για την άντληση πόρων από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αντίθετα, είναι πάρα πολλοί εκείνοι που διακρίθηκαν στη ρουσφετολογία, στη φόρτωση των δήμων τους με πολυπληθές, άχρηστο και ανίκανο προσωπικό, σε ανούσιες εκδηλώσεις «άρτου και θεαμάτων» εκ του ασφαλούς, αφού θεωρούν ότι η κεντρική διοίκηση (το κράτος) βρίσκεται εκεί για να καλύπτει, να δανείζει και να εγγυάται. Δεν είναι τυχαίο δε ότι οι ΟΤΑ είναι πρωταθλητές στη διαφθορά, σύμφωνα με τις ετήσιες εκθέσεις του επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
Κάπως έτσι διαγράφεται η κατάσταση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και είναι πολλά τα παραδείγματα που μπορούν να αντληθούν από την καθημερινότητα και την εμπειρία για να στηρίξουν τις παραπάνω «προτάσεις για συμφωνία». Βεβαίως υπάρχουν και εξαιρέσεις, αλλά αυτή είναι η γενική εικόνα, είτε θέλουν να το παραδεχθούν είτε όχι τα αξιότιμα μέλη της ΚΕΔΕ. Που εν πολλοίς μένουν στο απυρόβλητο, καθώς ο μέσος Ελληνας πολίτης και τα μίντια στο σύνολό τους έχουν μάθει να απαιτούν, να στρέφονται εναντίον και να καταριούνται το κράτος για κάθε παράλειψη, λάθος και υπόθεση κακοδιοίκησης, χωρίς να εξετάζουν πού ανήκουν οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες.

Είναι γνωστό και αποδεκτό ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην οργανωμένη δομή της σύγχρονης κοινωνίας. Είναι πιο κοντά στην καθημερινότητα του πολίτη, υποτίθεται ότι αντιλαμβάνεται καλύτερα τις ανάγκες του και έχει μεγαλύτερη ευελιξία στην εύρεση λύσεων. Αυτό αναγνωρίζεται και από την Ευρωπαϊκή Ενωση, που έχει δημιουργήσει μηχανισμούς και διαδικασίες άμεσης επαφής και χρηματοδότησης περιφερειών και δήμων για συγκεκριμένους σκοπούς. Ολα αυτά στη θεωρία όσον αφορά το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και αν οι δήμαρχοι νομίζουν ότι είναι θεμιτό να συμπεριφέρονται ως συνδικαλιστές για να αποσπάσουν τα χρήματα –που ενδεχομένως τυπικά να δικαιούνται– από ένα κράτος που δεν έχει κι ενώ οι πολίτες δοκιμάζονται, καλά θα κάνουν να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στη βελτίωση των επιδόσεων των δήμων τους. Με εξορθολογισμό της λειτουργίας τους, με μείωση των περιττών δαπανών, με καταπολέμηση της διαφθοράς, με άνοδο της ποιότητας του προσωπικού και όχι κατεβάζοντας τα απορριμματοφόρα σε διαδηλώσεις.