Κερκόπορτα της Ευρώπης το “κούρεμα” καταθέσεων

Του Δη­μή­τρη Μάρ­δα*

Ό­λοι θε­ω­ρού­σα­με την προ­στα­σί­α των κα­τα­θέ­σε­ων έ­ως τις 100 χι­λιά­δες ευ­ρώ ως δε­δο­μέ­νη, πριν το ξέ­σπα­σμα της κρί­σης στην Κύ­προ. Τα νο­μο­θε­τή­μα­τα της Ε­Ε (Ο­δη­γί­α 94/19 και οι ε­πε­κτά­σεις τo­υς), α­πο­τε­λού­σαν εγ­γύ­η­ση για κά­τι τέ­τοι­ο.
Στο πλαί­σιο ε­νός νο­μι­κού πρα­ξι­κο­πή­μα­τος, οι ε­ταί­ροι μας α­πο­φά­σι­σαν να ει­ση­γη­θούν προς την Κυ­βέρ­νη­ση της Με­γα­λο­νή­σου το «κού­ρε­μα» των κα­τα­θέ­σε­ων, α­κό­μη και αυ­τών κά­τω των 100 χι­λιά­δων ευ­ρώ, πα­ρα­βι­ά­ζον­τας έ­τσι κα­τά­φο­ρα την νο­μο­θε­σί­α της Ε­Ε.
Πα­ρε­πό­με­νο της p­r­o­va g­e­n­e­r­a­le που με­θο­δεύ­τη­κε τό­τε, ή­ταν το α­κό­λου­θο: Η εν­δυ­νά­μω­ση της εμ­πι­στο­σύ­νης υ­πέρ του τρα­πε­ζι­κού συ­στή­μα­τος των βο­ρεί­ων κρα­τών-με­λών της Ε­Ε και σε βά­ρος φυ­σι­κά ό­σων βρί­σκον­ται στο μά­τι του κυ­κλώ­να της κρί­σης.
Ο νέ­ος, α­πό τον κο Μπα­ρό­ζο, τρό­πος «κου­ρέ­μα­τος» των κα­τα­θέ­σε­ων των πο­λι­τών των κρα­τών-με­λών, θί­γει μό­νο τις α­να­σφά­λι­στες κα­τα­θέ­σεις (ά­νω των 100 χιλ. ευ­ρώ) των κρα­τών σε κρί­ση ρευ­στό­τη­τας. Οι κα­τα­θέ­τες θα πρέ­πει να α­πο­τε­λούν ό­μως την έ­σχα­τη λύ­ση σω­τη­ρί­ας (με­τά τους με­τό­χους, ο­μο­λο­γι­ού­χους και πι­στω­τές) σύμ­φω­να με τα ό­σα προ­τεί­νον­ται έ­ως σή­με­ρα.
Υ­πάρ­χουν ό­μως και άλ­λες λύ­σεις, με μια πιο ευ­ρω­πα­ϊ­κή δι­ά­στα­ση, που βα­σί­ζον­ται, στα ε­ξής δε­δο­μέ­να:
Πρώ­τον, η Συν­θή­κη του Μά­α­στρι­χτ, με το ευ­ρώ, τον μη­χα­νι­σμό ε­πο­πτεί­ας των κρα­τών της ευ­ρω­ζώ­νης (Άρ­θρο 104 Γ) και τα «Σύμ­φω­να Στα­θε­ρό­τη­τας» του 1997 και 2005, ει­σή­γα­γε κοι­νούς κα­νό­νες, πε­ρι­ο­ρί­ζον­τας την αυ­το­νο­μί­α των ε­θνι­κών πο­λι­τι­κών (νο­μι­σμα­τι­κής και δη­μο­σι­ο­νο­μι­κής).
Δεύ­τε­ρον, η συμ­φω­νί­α για μη­δε­νι­κό έλ­λειμ­μα των κρα­τι­κών προ­ϋ­πο­λο­γι­σμών, πε­ρι­ο­ρί­ζει α­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο τις κι­νή­σεις των ε­θνι­κών δη­μο­σι­ο­νο­μι­κών πο­λι­τι­κών.

Τρί­τον, Τα έ­ξι νο­μο­θε­τή­μα­τα της Ε­Ε του 2011, πε­ρί «υ­περ­βο­λι­κών μα­κρο­οι­κο­νο­μι­κών α­νι­σορ­ρο­πι­ών και ελ­λειμ­μά­των», τα δι­ά­φο­ρα πα­ρε­πό­με­να αυ­τών Μνη­μό­νια και η εκ­κο­λα­πτό­με­νη Τρα­πε­ζι­κή Έ­νω­ση, προ­ω­θούν α­κό­μη με­γα­λύ­τε­ρους πε­ρι­ο­ρι­σμούς στην αυ­το­νο­μί­α της οι­κο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής των κρα­τών-με­λών σε κρί­ση.
Σύμ­φω­να με τα προ­α­να­φερ­θέν­τα, που προ­ω­θούν τη συλ­λο­γι­κή ευ­θύ­νη σε ό­λο το πλέγ­μα της νο­μι­σμα­τι­κής, δη­μο­σι­ο­νο­μι­κής και τρα­πε­ζι­κής πο­λι­τι­κής, το ε­ρώ­τη­μα που εύ­λο­γα προ­κύ­πτει εί­ναι το ε­ξής:
Για­τί να μη δι­α­χέ­ον­ται οι ε­πι­πτώ­σεις της κρί­σης (δηλ. το «κού­ρε­μα» των κα­τα­θέ­σε­ων), που αν­τι­με­τω­πί­ζει μια πε­ρι­ο­χή της Έ­νω­σης, σε ό­λα τα μέ­λη της και για­τί να πε­ρι­ο­ρί­ζον­ται μό­νο στο ό­ποι­ο «κα­κό» κρά­τος-μέ­λος της;
Στο πλαί­σιο μιας ευ­ρω­πα­ϊ­κής προ­σέγ­γι­σης λοι­πόν, η προς δι­α­μόρ­φω­ση νέ­α ρύθ­μι­ση, θα μπο­ρού­σε να ει­σά­γει το «κού­ρε­μα» ό­λων των κα­τα­θέ­σε­ων των τρα­πε­ζών της Ευ­ρω­ζώ­νης.
Στο ε­ρώ­τη­μα βέ­βαι­α, τι φταί­ει ο Ολ­λαν­δός ή ο Γερ­μα­νός κα­τα­θέ­της να πλη­ρώ­νει τα «σπα­σμέ­να» του τρα­πε­ζι­κού συ­στή­μα­τος κά­ποι­ων άλ­λων χω­ρών, η α­πάν­τη­ση εί­ναι η ε­ξής:
Με τα ό­σα με­θο­δεύ­ον­ται, οι κυ­βερ­νή­σεις των κρα­τών-με­λών έ­χουν χά­σει την αυ­το­νο­μί­α των κι­νή­σε­ων στο –σχη­μα­τι­κά– 95% των θε­μά­των της οι­κο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής. Αν­τι­στάθ­μι­σμα αυ­τού, θε­ω­ρεί­ται αυ­το­νό­η­το η α­πό κοι­νού δι­α­χεί­ρι­ση της κρί­σης ρευ­στό­τη­τας και χρέ­ους και κά­θε άλ­λου ζη­τή­μα­τος, που εν­τάσ­σε­ται στο ε­να­πο­μεί­ναν 5%.
Το προ­α­να­φερ­θέν σκε­πτι­κό, σε μια πρώ­τη του α­νά­γνω­ση, εύ­λο­γα μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει κά­ποι­ες αν­τι­δρά­σεις. Κι­νεί­ται ό­μως στην ί­δια λο­γι­κή του φό­ρου T­o­b­in, ε­νός φό­ρου που θα α­φο­ρού­σε –αν ε­φαρ­μο­ζό­ταν– στις παγ­κό­σμι­ες χρη­μα­τι­στη­ρια­κές συ­ναλ­λα­γές. Τα έ­σο­δα α­πό τις εν λό­γω συ­ναλ­λα­γές, θα κά­λυ­πταν βα­σι­κές α­νάγ­κες των φτω­χών χω­ρών. Κα­τά την πρό­τα­ση αυ­τή, οι ε­πι­πτώ­σεις της φτώ­χειας (το­πι­κό φαι­νό­με­νο) θα δι­α­χέ­ον­ταν λοι­πόν σε ό­λο την πλα­νή­τη.
Κα­τά την πρό­τα­ση μας, οι ε­πι­πτώ­σεις της έλ­λει­ψης ρευ­στό­τη­τας σε μια πε­ρι­ο­χή της Έ­νω­σης (το­πι­κό φαι­νό­με­νο), δι­α­χέ­ον­ται στο σύ­νο­λο της Ε­Ε, κά­τι που το ε­πι­τρέ­πει – αν ό­χι το ε­πι­βάλ­λει– αυ­τή η ί­δια η Συν­θή­κη της Λισ­σα­βό­νας, μέ­σω της αλ­λη­λεγ­γύ­ης που προ­τάσ­σει!.
Αν το σχέ­διο που προ­ω­θεί­ται πε­ρί φο­ρο­λό­γη­σης των κα­τα­θέ­σε­ων μό­νο των προ­βλη­μα­τι­κών τρα­πε­ζών μιας πε­ρι­ο­χής (κρά­τους) της Ε­Ε τε­θεί ως έ­χει, τό­τε η α­πο­γύ­μνω­ση των τρα­πε­ζών των κρα­τών-με­λών σε κρί­ση α­πό τις κα­τα­θέ­σεις πλου­σί­ων πο­λι­τών εί­ναι δε­δο­μέ­νη.
Στην α­να­τρο­πή της συγ­κε­κρι­μέ­νης λο­γι­κής, καί­ριο ρό­λο μπο­ρεί να παί­ξει το Ευ­ρω­πα­ϊ­κό Κοι­νο­βού­λιο, αρ­κεί να δώ­σει την προ­σή­κου­σα δι­ά­στα­ση στο υ­πό ε­ξέ­τα­ση πρό­βλη­μα, προ­τεί­νον­τας κά­τι δι­α­φο­ρε­τι­κό α­πό ό,τι ή­δη προ­ω­θεί­ται. Προς το πα­ρόν η αρ­μό­δια ε­πι­τρο­πή του δεν έ­χει δεί­ξει τέ­τοι­α δείγ­μα­τα.