Η 29χρονη ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΒΙΓΚΟΥκατάγεται από την Καλαμάτα, αλλά ζει και εργάζεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην Αθήνα. Απαρτίζει την πενταμελή ομάδα των εκπαιδευτικών η οποία επελέγη για να συμμετάσχει στην αποστολή τηςACTIONAID στη Ρουάντα από τις 6
Ενσυναίσθηση. Ένα τέτοιο ταξίδι απαιτεί να είσαι ανοιχτός και να μπορείς να ακούς, να νιώθεις, να καταλαβαίνεις….
έως τις 14 του περασμένου μήνα, με το πρόγραμμα SEND MY FRIEND TO SCHOOL. Πρόκειται για ένα τριετές ευρωπαϊκό πρόγραμμα, το οποίο έχει ως στόχο να διασφαλίσει το δικαίωμα όλων των παιδιών του κόσμου στην εκπαίδευση. Τη σπουδαία εμπειρία της μοιράζεται με το «ΛΤ», περιγράφοντας εικόνες και εξιστορώντας για την οκταήμερη παραμονή της στην επαρχία Μόκο της αφρικανικής χώρας.
H ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ACTIONAID.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον καθηγητή των διδακτορικών μου σπουδών κ. Βασίλη Μακράκη, ο οποίος με ενημέρωσε για το συγκεκριμένο πρόγραμμα και με προέτρεψε να δηλώσω συμμετοχή. Είχα δηλώσει συμμετοχή και πέρυσι για ένα παρόμοιο ταξίδι της ActionAid, στην Κένυα, όμως η πρόσκληση απευθυνόταν σε υπεύθυνους δραστηριοτήτων και σε σχολικούς συμβούλους, οπότε και δεν επιλέχθηκα. Από την στιγμή που είδα το φετινό ταξίδι στη Ρουάντα, το οποίο απευθυνόταν σε εκπαιδευτικούς, αποφάσισα αμέσως να δηλώσω συμμετοχή, χωρίς καμμία δεύτερη σκέψη. Το γεγονός ότι μπορούσα να συνδυάσω ένα τόσο ενδιαφέρον ταξίδι με το επάγγελμά μου ήταν ο καθοριστικός παράγοντας.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον καθηγητή των διδακτορικών μου σπουδών κ. Βασίλη Μακράκη, ο οποίος με ενημέρωσε για το συγκεκριμένο πρόγραμμα και με προέτρεψε να δηλώσω συμμετοχή. Είχα δηλώσει συμμετοχή και πέρυσι για ένα παρόμοιο ταξίδι της ActionAid, στην Κένυα, όμως η πρόσκληση απευθυνόταν σε υπεύθυνους δραστηριοτήτων και σε σχολικούς συμβούλους, οπότε και δεν επιλέχθηκα. Από την στιγμή που είδα το φετινό ταξίδι στη Ρουάντα, το οποίο απευθυνόταν σε εκπαιδευτικούς, αποφάσισα αμέσως να δηλώσω συμμετοχή, χωρίς καμμία δεύτερη σκέψη. Το γεγονός ότι μπορούσα να συνδυάσω ένα τόσο ενδιαφέρον ταξίδι με το επάγγελμά μου ήταν ο καθοριστικός παράγοντας.
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ.
Έχουμε δημιουργήσει πολλά στερεότυπα που δεν ισχύουν. Το πιο βασικό είναι ότι πάντα γενικεύουμε και όλα ισχύουν για όλη την Αφρική. Η Αφρική είναι μία τεράστια ήπειρος. Επισκεφτήκαμε τη Ρουάντα, μία μικρή χώρα της. Τα πράγματα στην Ρουάντα είναι διαφορετικά από ότι σε κάθε άλλη χώρα της Αφρικής. Η Ρουάντα είναι μία χώρα που πέρασε μεγάλες δυσκολίες με τη γενοκτονία του 1994 έχει όμως καταφέρει να ορθοποδήσει και να αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Οι ντόπιοι το βλέπουν πολύ αυτό και μας το έλεγαν συνέχεια. Δεν είδα σκληρές εικόνες στη Ρουάντα λοιπόν. Το τονίζω αυτό για να μην γενικευτεί για ολόκληρη την Αφρική. Υπάρχουν παιδιά με ρούχα που έχουν σκιστεί ή που είναι λερωμένα. Υπάρχουν οικογένειες που τρέφονται καθημερινά με ό,τι παράγουν: φασόλια, πατάτες, γλυκοπατάτες, κολοκύθα. Υπάρχουν οικογένειες που χρειάζεται να περπατήσουν έως και 1 ώρα για το νερό. Αν δεν το ζήσεις όμως, δεν μπορείς να καταλάβεις πως είναι. Δεν παραπονιούνται ποτέ για όλα αυτά που εμείς θεωρούμε δύσκολα. Στο δικό μας ταξίδι βοήθησε πολύ η πρωτοβουλία της ActionAid να μείνουμε δύο μέρες μαζί με ντόπιους και να ακολουθήσουμε το πρόγραμμά τους. Να φάμε ό,τι κι αυτοί, να κάνουμε τις δουλειές μαζί τους, να ξυπνήσουμε και να κοιμηθούμε την ίδια ώρα, να ακολουθήσουμε πιστά το πρόγραμμά τους. Αν δεν το κάναμε αυτό δεν θα είχαμε καθόλου εικόνα των δύσκολων συνθηκών. Στη Ρουάντα μπορείς να πας ως τουρίστας και να μην δεις καμμία δυσκολία… Αν χρειαζόταν να περιγράψω την κατάσταση σε μία πρόταση θα έλεγα: “Περνάνε δύσκολα, αλλά το αντιμετωπίζουν με χαρά!”.
Έχουμε δημιουργήσει πολλά στερεότυπα που δεν ισχύουν. Το πιο βασικό είναι ότι πάντα γενικεύουμε και όλα ισχύουν για όλη την Αφρική. Η Αφρική είναι μία τεράστια ήπειρος. Επισκεφτήκαμε τη Ρουάντα, μία μικρή χώρα της. Τα πράγματα στην Ρουάντα είναι διαφορετικά από ότι σε κάθε άλλη χώρα της Αφρικής. Η Ρουάντα είναι μία χώρα που πέρασε μεγάλες δυσκολίες με τη γενοκτονία του 1994 έχει όμως καταφέρει να ορθοποδήσει και να αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Οι ντόπιοι το βλέπουν πολύ αυτό και μας το έλεγαν συνέχεια. Δεν είδα σκληρές εικόνες στη Ρουάντα λοιπόν. Το τονίζω αυτό για να μην γενικευτεί για ολόκληρη την Αφρική. Υπάρχουν παιδιά με ρούχα που έχουν σκιστεί ή που είναι λερωμένα. Υπάρχουν οικογένειες που τρέφονται καθημερινά με ό,τι παράγουν: φασόλια, πατάτες, γλυκοπατάτες, κολοκύθα. Υπάρχουν οικογένειες που χρειάζεται να περπατήσουν έως και 1 ώρα για το νερό. Αν δεν το ζήσεις όμως, δεν μπορείς να καταλάβεις πως είναι. Δεν παραπονιούνται ποτέ για όλα αυτά που εμείς θεωρούμε δύσκολα. Στο δικό μας ταξίδι βοήθησε πολύ η πρωτοβουλία της ActionAid να μείνουμε δύο μέρες μαζί με ντόπιους και να ακολουθήσουμε το πρόγραμμά τους. Να φάμε ό,τι κι αυτοί, να κάνουμε τις δουλειές μαζί τους, να ξυπνήσουμε και να κοιμηθούμε την ίδια ώρα, να ακολουθήσουμε πιστά το πρόγραμμά τους. Αν δεν το κάναμε αυτό δεν θα είχαμε καθόλου εικόνα των δύσκολων συνθηκών. Στη Ρουάντα μπορείς να πας ως τουρίστας και να μην δεις καμμία δυσκολία… Αν χρειαζόταν να περιγράψω την κατάσταση σε μία πρόταση θα έλεγα: “Περνάνε δύσκολα, αλλά το αντιμετωπίζουν με χαρά!”.
ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ.
Το σίγουρο είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι στερούνται κάποια από τα βασικά τους δικαιώματα και αυτό οφείλουμε να το αλλάξουμε. Η στάση τους όμως σε αυτό που ζουν δεν είναι αυτή που θα περίμενες. Δεν ξέρω τελικά, αν είναι πιο ευτυχισμένοι αυτοί ή εμείς. Οι συνθήκες είναι όντως δύσκολες για εμάς, επειδή έχουμε συνηθίσει πολύ διαφορετικά. Αρκετοί από τις γιαγιάδες μας και τους παππούδες μας, έχουν ζήσει σε παρόμοιες συνθήκες. Για να καταλάβετε καλύτερα, έμεινα στο σπίτι του κ. Ιραγκένα Αλεξάντερ, το οποίο το είχε φτιάξει ο ίδιος μαζί με τον αδερφό του. Το σπίτι είχε ρεύμα, δεν είχε νερό, δεν είχε αποχέτευση. Είχε τρία δωμάτια, ένα καθιστικό, δύο υπνοδωμάτια. Η τουαλέτα ήταν έξω από το σπίτι. Το καθιστικό είχε έναν καναπέ, δύο καρέκλες και ένα τραπέζι, όλα φτιαγμένα από ξύλο. Είχε μία τηλεόραση και έναν υπολογιστή, όμως και τα δύο είχαν χαλάσει, όπως μας είπε. Ο κ. Ιραγκένα έχει σπουδάσει Τεχνολόγος Τροφίμων και είναι από τους ευκατάστατους της επαρχίας του Μούκο. Σε ερώτηση που κάναμε στους ανθρώπους της ActionAid Rwanda με τι κριτήριο επέλεξαν τις οικογένειες που μας φιλοξένησαν, μας απάντησαν ότι ήθελαν να είναι ένα τυπικό δείγμα των κατοίκων της περιοχής, ούτε φτωχοί, ούτε πλούσιοι και να έχουν κάποιες βασικές προδιαγραφές υγιεινής. Δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα αντοχής, αν πρέπει να μείνεις θα προσαρμοστείς, νομίζω πάνω στον μήνα θα συνήθιζα κάπως και θα έκανα την ζωή μου πιο απλή, αναγκαστικά! Ένιωσα να με κουράζουν τα πράγματά μου και οι δικές μας συνήθειες, όλα αυτά που μας επιβάλλει ο δυτικός πολιτισμός και που τα αποκαλούμε “άνεση”….
Το σίγουρο είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι στερούνται κάποια από τα βασικά τους δικαιώματα και αυτό οφείλουμε να το αλλάξουμε. Η στάση τους όμως σε αυτό που ζουν δεν είναι αυτή που θα περίμενες. Δεν ξέρω τελικά, αν είναι πιο ευτυχισμένοι αυτοί ή εμείς. Οι συνθήκες είναι όντως δύσκολες για εμάς, επειδή έχουμε συνηθίσει πολύ διαφορετικά. Αρκετοί από τις γιαγιάδες μας και τους παππούδες μας, έχουν ζήσει σε παρόμοιες συνθήκες. Για να καταλάβετε καλύτερα, έμεινα στο σπίτι του κ. Ιραγκένα Αλεξάντερ, το οποίο το είχε φτιάξει ο ίδιος μαζί με τον αδερφό του. Το σπίτι είχε ρεύμα, δεν είχε νερό, δεν είχε αποχέτευση. Είχε τρία δωμάτια, ένα καθιστικό, δύο υπνοδωμάτια. Η τουαλέτα ήταν έξω από το σπίτι. Το καθιστικό είχε έναν καναπέ, δύο καρέκλες και ένα τραπέζι, όλα φτιαγμένα από ξύλο. Είχε μία τηλεόραση και έναν υπολογιστή, όμως και τα δύο είχαν χαλάσει, όπως μας είπε. Ο κ. Ιραγκένα έχει σπουδάσει Τεχνολόγος Τροφίμων και είναι από τους ευκατάστατους της επαρχίας του Μούκο. Σε ερώτηση που κάναμε στους ανθρώπους της ActionAid Rwanda με τι κριτήριο επέλεξαν τις οικογένειες που μας φιλοξένησαν, μας απάντησαν ότι ήθελαν να είναι ένα τυπικό δείγμα των κατοίκων της περιοχής, ούτε φτωχοί, ούτε πλούσιοι και να έχουν κάποιες βασικές προδιαγραφές υγιεινής. Δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα αντοχής, αν πρέπει να μείνεις θα προσαρμοστείς, νομίζω πάνω στον μήνα θα συνήθιζα κάπως και θα έκανα την ζωή μου πιο απλή, αναγκαστικά! Ένιωσα να με κουράζουν τα πράγματά μου και οι δικές μας συνήθειες, όλα αυτά που μας επιβάλλει ο δυτικός πολιτισμός και που τα αποκαλούμε “άνεση”….
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.
Οι ίδιοι έχουν ως στερεότυπο για εμάς, τους λευκούς, ότι είμαστε μορφωμένοι, έξυπνοι, πλούσιοι και συμπεριφέρονται βάση αυτού του στερεότυπου. Αισθάνονται κατώτεροί μας και αυτό είναι κάτι που με έκανε να νιώθω πολύ άσχημα. Φυσικά, έχουμε και κοινά γνωρίσματα, όλοι άνθρωποι είμαστε. Η νοοτροπία και τα βιώματά μας είναι διαφορετικά, αφού αυτά απορρέουν από τον τρόπο ζωής που διαφέρει.
Οι ίδιοι έχουν ως στερεότυπο για εμάς, τους λευκούς, ότι είμαστε μορφωμένοι, έξυπνοι, πλούσιοι και συμπεριφέρονται βάση αυτού του στερεότυπου. Αισθάνονται κατώτεροί μας και αυτό είναι κάτι που με έκανε να νιώθω πολύ άσχημα. Φυσικά, έχουμε και κοινά γνωρίσματα, όλοι άνθρωποι είμαστε. Η νοοτροπία και τα βιώματά μας είναι διαφορετικά, αφού αυτά απορρέουν από τον τρόπο ζωής που διαφέρει.
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΤΟΠΙΟΥΣ.
Η αλήθεια είναι πως μας αντιμετώπιζαν σαν ευεργέτες τους. Προφανώς, επειδή ήμασταν από την ActionAid και όλοι εκεί γνωρίζουν το έργο της και έχουν δει πολλά οφέλη από τις δράσεις της. Βέβαια, αν σκεφτείς πως έχουμε φερθεί ως “δυτικοί” σε αυτούς τους ανθρώπους, δεν την περίμενα αυτή τη συμπεριφορά. Περίμενα ένα – δύο καχύποπτα βλέμματα, αλλά όχι, δεν υπήρχε πουθενά αυτό. Κάποια στιγμή σε ένα σχολείο με ρώτησε ένα αγόρι: Κυρία, γιατί είστε εδώ; και του απάντησα με ερώτηση: Εσύ γιατί νομίζεις ότι είμαι εδώ; – Για να κάνετε έλεγχο αν ξέρουμε να γράφουμε και να διαβάζουμε, μου απάντησε. Πάντως, είναι γεγονός ότι είχαμε πολλά να δώσουμε και να πάρουμε. Υπήρχε διάθεση από τους ντόπιους να μας δείξουν την ζωή τους και εμείς ήμασταν έτοιμοι να τους ακούσουμε!
Η αλήθεια είναι πως μας αντιμετώπιζαν σαν ευεργέτες τους. Προφανώς, επειδή ήμασταν από την ActionAid και όλοι εκεί γνωρίζουν το έργο της και έχουν δει πολλά οφέλη από τις δράσεις της. Βέβαια, αν σκεφτείς πως έχουμε φερθεί ως “δυτικοί” σε αυτούς τους ανθρώπους, δεν την περίμενα αυτή τη συμπεριφορά. Περίμενα ένα – δύο καχύποπτα βλέμματα, αλλά όχι, δεν υπήρχε πουθενά αυτό. Κάποια στιγμή σε ένα σχολείο με ρώτησε ένα αγόρι: Κυρία, γιατί είστε εδώ; και του απάντησα με ερώτηση: Εσύ γιατί νομίζεις ότι είμαι εδώ; – Για να κάνετε έλεγχο αν ξέρουμε να γράφουμε και να διαβάζουμε, μου απάντησε. Πάντως, είναι γεγονός ότι είχαμε πολλά να δώσουμε και να πάρουμε. Υπήρχε διάθεση από τους ντόπιους να μας δείξουν την ζωή τους και εμείς ήμασταν έτοιμοι να τους ακούσουμε!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου