Παρέμβαση Γιώτας Κοζομπόλη στην ημερίδα με θέμα: «Διαπολιτιστική Επιμόρφωση και Σεβασμός στη διαφορετικότητα»

Παρέμβαση Γιώτας Κοζομπόλη στην ημερίδα του Κέντρου Μελετών Ασφαλείας με θέμα: «Διαπολιτιστική Επιμόρφωση και Σεβασμός στη διαφορετικότητα»

Κυρίες και κύριοι, 

Κατ’ αρχήν να συγχαρώ το Κέντρο Μελετών Ασφαλείας του Υπουργείου Εσωτερικών, για την πρωτοβουλία να διοργανώσει αυτή την ημερίδα και το Δήμο Καλαμάτας για την υποστήριξη, γιατί όλοι έχουμε ανάγκη να εθιστούμε στο Σεβασμού του διαφορετικού. 

Πόσω μάλλον τα Σώματα Ασφαλείας που καλούνται να προστατέψουν θεσμοθετημένα δικαιώματα.

Στην πλειονότητά τους οι κοινωνίες μας σήμερα είναι πολυπολιτισμικές,  με κάθε πολιτισμό να έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που πρέπει να αναγνωρίζονται και να γίνονται σεβαστά. Η πολυπολιτισμικότητα αποτελεί προνόμιο, που για να αξιοποιηθεί, πρέπει να διασφαλιστεί η αλληλεπίδραση ανάμεσα στους διάφορους πολιτισμούς χωρίς να εξαφανίζεται η ιδιαίτερη ταυτότητα κανενός. 

Τι σημαίνει για μας αυτό; Σημαίνει την απόκτηση της παιδείας εκείνης που θα μας επιτρέπει να σεβόμαστε τον άνθρωπο ως αξία, ανεξάρτητα από την καταγωγή του, το φύλο του, τη θρησκεία του, το χρώμα του δέρματός του, τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. 

Ένα κράτος δικαίου έχει χρέος να εξασφαλίζει, όχι μόνο την ικανοποίηση των βασικών αναγκών των πολιτών, αλλά και τις συνθήκες  της ανάπτυξης της διαφορετικότητάς τους, εθνικής ή άλλης. Να εξασφαλίζει  τις συνθήκες που θα επιτρέπει στους πολίτες του, αλλά και σε εκείνους που ζουν στο έδαφός του, να διαλέγουν τον δικό τους τρόπο ζωής, να τους εξασφαλίζει την ελευθερία και την ασφάλεια να διαλέγουν τον δικό τους δρόμο στην αναζήτηση της ευτυχίας ή της δυστυχίας, μερικές φορές. Να τους εξασφαλίζει τη διαφορετικότητα τους.

Θα ήθελα να πάμε νοητικά 2-2,5 χιλ. χρόνια πίσω. Πολλά έχουν ειπωθεί για τον θαυμαστό κόσμο της ελληνικής και μετέπειτα ελληνιστικής σκέψης. Για το «πνεύμα» των αρχαίων μας, για το ανεπανάληπτο των επιτευγμάτων της σκέψης τους σε διάφορους τομείς. Πολλές εξηγήσεις έχουν δοθεί, άλλες φυλετικές [τα γονίδια των αρχαίων], άλλες κοινωνικο-οικονομικές [οι δούλοι δούλευαν, οι αφέντες φιλοσοφούσαν τρώγοντας και πίνοντας στην αγορά]. 

Όμως, κατά τη γνώμη μου, ο κυρίαρχος λόγος της ανάπτυξης της αρχαίας ελληνικής σκέψης ήταν η ανοχή και η αξιοποίηση θα έλεγα της διαφορετικότητας. Δεν υπήρχε μια κυρίαρχη σχολή σκέψης. Υπήρχαν οι προ-σωκρατικοί, οι μετα-σωκρατικοί, οι ελεάτες, οι μιλήσιοι, οι αθηναίοι, οι μεγαρείς, οι αλεξανδρινοί, οι ρόδιοι, οι κυρηναίοι, αργότερα οι χριστιανοί. Και μέσα σε αυτούς οι οπαδοί του συνεχούς - ο Πλάτωνας, Αριστοτέλης  - που μάχονταν με τους οπαδούς της ασυνέχειας, τους ατομικούς, όπως ο Δημόκριτος, ο Επίκουρος, ο Λεύκιππος, κλπ. Δεν υπήρχε μόνο το κράτος των Αθηνών ως μόνο στο τότε κόσμο με ψηλά τείχη, αλλά το κράτος που ήταν ανοιχτό σε όλους τους πολίτες του τότε γνωστού κόσμου, όπου ήταν σεβαστοί όλοι οι θεοί, ακόμη και εκείνος που δεν γνώριζαν, ο άγνωστος, για να δώσουν την  ευκαιρία στον ξένο, τον επισκέπτη να λατρέψει τον δικό του θεό.  Η διαφορετικότητα και η αντιπαράθεση των ιδεών προώθησε την σκέψη. Και σκέψη αυτή γονιμοποιήθηκε στα πέρατα του τότε κόσμου, όπου οι ‘Ελληνες δημιούργησαν αποικίες και αναμείχθηκαν ειρηνικά με τους γηγενείς πληθυσμούς.

Σε αντίθεση με τους αρχαίους Έλληνες, πολύ λίγα καινούργια πράγματα μας κληροδότησε ο Μεσαίωνας με την κυριαρχία της μονολιθικότητας της εκκλησιαστικής σκέψης είτε κάτω από τον παπισμό της Δύσης είτε κάτω από την ορθόδοξη εκκλησία της Ανατολής. Γνωρίζουμε όλοι το “πίστευε και μη-ερεύνα”. Πόσα λίγα πράγματα βγήκαν από τις συντηρητικές και κλειστές κοινωνίες της Σπάρτη ή και της Μακεδονίας. Πόσα πολλά από την Αθήνα, την Αλεξάνδρεια και τις άλλες πόλεις της ελληνιστικής περιόδου.

Και να κλείσω με μια αναφορά. Ο Θέσπις, ο πατέρας του θεάτρου, αποφάσισε να αναπαραστήσει τα παθήματα των θεών, έξω από τα πλαίσια των θρησκευτικών τελετών. Πήρε λοιπόν  το κάρο του, γύριζε την Ελλάδα και έκανε αναπαραστάσεις. Σύμφωνα με τη σημερινή αντίληψη μιας μερίδας του μουσουλμανικού κόσμου, θα έπρεπε να είχε εκτελεστεί για ιεροσυλία. Δεν τον κυνήγησαν, δεν τον εκτέλεσαν και ο Θέσπις με το άρμα του, δημιούργησε το θέατρο που είναι σήμερα ένα παγκόσμιο πολιτιστικό αγαθό. 

Είναι για αυτή τη διαφορετικότητα που στις σημερινές συνθήκες πρέπει όλοι μας να παλέψουμε. Να σεβαστούμε το διαφορετικό, ν’ αφουγκραστούμε το ξένο και τον ξένο, να σεβαστούμε τις παραδόσεις των άλλων πατρίδων, να μάθουμε από τον πολιτισμό τους. Έτσι να μετουσιώσουμε αυτή τη σχέση σε προώθηση της ισότητας ευκαιριών, στην  εκπαίδευση και στη Κοινωνία.  Χωρίς τη διαφορετικότητα δεν θα υπήρχε ελληνική σκέψη, δεν θα υπήρχε ελληνικός πολιτισμός, δεν θα υπήρχε δυτικός πολιτισμός.