Το υγρό άγουρο χρυσάφι της Μεσσηνίας

Τρόπους για να κάνουν το λάδι τους ακόμη πιο υγιεινό βρήκαν ελαιοπαραγωγοί από τη Μεσσηνία, με τη συνεργασία του αναπληρωτή καθηγητή του Φαρμακευτικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Προκόπη Μαγιάτη.
Με διάφορες δοκιμές, κατάφεραν να αυξήσουν σημαντικά την ποσότητα των φαινολών που υπάρχουν στο ελαιόλαδο. Οι συγκεκριμένες ουσίες, μεταξύ άλλων, αποτελούν «ασπίδα» για την καρδιά και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης εμφράγματος και εγκεφαλικών επεισοδίων.
«Tο ελαιόλαδο κάνει καλό στην υγεία.
Ομως, οι μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια έχουν αποδείξει ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές από λάδι σε λάδι. Και δεν μιλάμε για το άρωμα, που αφορά τους γευσιγνώστες ή την οξύτητα. Αναφερόμαστε κυρίως στους παράγοντες που συνδέονται με την υγεία», σημειώνει ο κ. Μαγιάτης. Σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν διεξαχθεί, σημαντικό ρόλο στην ποιότητα του λαδιού παίζει η ύπαρξη φαινολών, όπως η ελαιασύνη και η ελαιοκανθάλη, που αφήνει πιπεράτη αίσθηση στον λαιμό. Η παρουσία τους εξαρτάται από την εποχή συγκομιδής, την ποικιλία, αλλά και τον τρόπο επεξεργασίας.
Συγκομιδή
Οι τρεις ελαιοπαραγωγοί προχώρησαν αρκετά νωρίς στη συγκομιδή της ελιάς, ποικιλίας Κορωνέικη από το Ακριτοχώρι Μεσσηνίας, καθώς το αγουρέλαιο είναι πιο περιεκτικό σε φαινόλες. «Στις άγουρες ελιές, τα συγκεκριμένα στοιχεία είναι αυξημένα και άρα το λάδι είναι πιο ευεργετικό για την υγεία», λέει ο παραγωγός Πέτρος Τσώνης.

 Σύμφωνα με τους ειδικούς, το πιο υγιεινό λάδι προέρχεται από τις άγουρες ελιές. «Οσο αφήνουμε την ελιά να ωριμάσει, τότε αυξάνουμε την περιεκτικότητα. Αν θέλει κάποιος να βγάλει καλό λάδι, θα πρέπει να έρθει νωρίς. Η απόδοση είναι μικρή, ωστόσο η αξία μεγαλύτερη, λόγω της αυξημένης περιεκτικότητας σε φαινόλες. Σε εποχές δύσκολες, που οι άνθρωποι είχαν ανάγκη το λάδι για να ζήσουν, ήθελαν να αυξήσουν την απόδοση. Σήμερα, που υπάρχει αφθονία τροφής, πιστεύω ότι μπορούμε να μετακινηθούμε σε μια πρώιμη συγκομιδή, με μικρότερη απόδοση αλλά μεγαλύτερη αξία λαδιού», επισημαίνει ο κ. Μαγιάτης.

Το πρότυπο ελαιοτριβείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας, στο οποίο απευθύνθηκαν οι ελαιοπαραγωγοί του Ακριτοχωρίου Μεσσηνίας, έχει λάβει σημαντικές διακρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο

Για την παραγωγή του λαδιού απευθύνθηκαν στο πρότυπο ελαιοτριβείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας, που έχει λάβει σημαντικές διακρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, από τη Διεθνή Εταιρεία Ελαιοκανθάλης. «Χρησιμοποιούμε τα πιο σύγχρονα μέσα. Κατά τη διαδικασία παραγωγής δεν χρησιμοποιούμε νερό, όπως γίνεται συνήθως, για τον διαχωρισμό του λαδιού. Με τον τρόπο αυτόν, το ελαιόλαδο γίνεται πιο ποιοτικό και διατηρεί τις ευεργετικές του ουσίες», εξηγεί από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού, Σωτήρης Λημνιώτης, που σε συνεργασία με τον αναπληρωτή καθηγητή και τους ελαιοπαραγωγούς, εποπτεύουν τη διαδικασία των δοκιμών.
«Ισχυρισμός υγείας»
Η αξία των φαινολών στο ελαιόλαδο έχει αναγνωριστεί με ευρωπαϊκό κανονισμό, που έχει εκδοθεί εδώ και τέσσερα χρόνια. Η υψηλή συγκέντρωσή τους αυξάνει και τον «ισχυρισμό υγείας» του λαδιού. Η προτεινόμενη ποσότητα κατανάλωσης είναι 20 γραμμάρια την ημέρα, δηλαδή 1,5 κουταλιά της σούπας, θεωρώντας ότι περιέχει 5 ml φαινολών. «Δηλαδή, υπολογίζει ότι σε κάθε κιλό, το ποσοστό είναι 250 ml. Ξεπερνώντας αυτό το όριο, το ελαιόλαδο προστατεύει την υγεία, ενώ πάνω από τα 1.000 ml μπαίνει στη χρυσή κατηγορία ελαιολάδου. Τα αποτελέσματα ήταν εξαιρετικά. Το ένα λάδι είχε 1.209 ml φαινολών ανά κιλό, πέντε φορές πάνω από το ευρωπαϊκό όριο, ενώ τα άλλα δύο είχαν 970 ml και 870 ml», σημειώνει ο κ. Μαγιάτης.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Τι πρέπει να κάνουν οι παραγωγοί

Σήμερα, που υπάρχει αφθονία τροφής, πιστεύω ότι μπορούμε να μετακινηθούμε σε μια πρώιμη συγκομιδή με μικρότερη απόδοση, αλλά μεγαλύτερη αξία λαδιού, τονίζει ο καθηγητής Προκόπης Μαγιάτης

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αυξάνεται η μερίδα των καταναλωτών που στρέφονται στο ελαιόλαδο για να προστατεύσουν την υγεία τους, ενώ υπάρχουν και άνθρωποι από το εξωτερικό που αναζητούν ελαιόλαδο πλούσιο σε φαινόλες. Στην πλειονότητα πρόκειται για ανθρώπους με ιστορικό προβλημάτων υγείας στην καρδιά, ζάχαρο, υψηλή πίεση, ακόμη και ασθενείς που έχουν διαγνωστεί ότι έχουν αρχικό στάδιο Αλτσχάιμερ. «Εχουν γίνει μελέτες που δείχνουν ότι το λάδι μπορεί να βοηθήσει. Επίσημα ξέρουμε ότι το ελαιόλαδο προστατεύει το καρδιαγγειακό, όμως υπάρχουν μελέτες, σε πειραματικό στάδιο, που δείχνουν ότι μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη του Αλτσχάιμερ», λέει ο κ. Μαγιάτης.
Η ύπαρξη φαινολών εξαρτάται από την ποικιλία της ελιάς. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η κορωνέικη ποικιλία, που βρίσκεται στη μεγαλύτερη έκταση της Ελλάδας, εάν ελαιοποιηθεί σχετικά νωρίς, μέσα στον Νοέμβριο, θα βγάλει λάδι πλούσιο σε φαινόλες. Στα ελαιόλαδα που διαθέτουν παρόμοια χαρακτηριστικά περιλαμβάνεται η ποικιλία «Ολύμπια» στην περιοχή της Γορτυνίας, μία ποικιλία της Ζακύνθου, το αγουρέλαιο Χαλκιδικής, καθώς ελαιόλαδο που παράγουν περιοχές της Κέρκυρας.
«Θεωρώ ότι η Ελλάδα μπορεί να βγάλει καλό λάδι, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Προσωπικά θα συνέστηνα σε έναν παραγωγό να προσπαθήσει να επικοινωνήσει με κάποιο εργαστήριο και να φέρει το λάδι που παράγει για εξέταση. Αφού δούμε σε τι επίπεδα βρίσκεται, μπορούμε να συζητήσουμε τι παρεμβάσεις χρειάζεται για να το βελτιώσει», υποστηρίζει ο αναπληρωτής καθηγητής. Ωστόσο, στη χώρα μας δεν υπάρχει οργανωμένος φορέας που να κατευθύνει τους παραγωγούς, ενώ τα βιβλία που κυκλοφορούν στην ελληνική και διεθνή αγορά δίνουν γενικές και όχι εξειδικευμένες οδηγίες.
Πάντως, τα τελευταία χρόνια, οι Ελληνες παραγωγοί δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την ποιότητα του λαδιού. «Ασχολούμαι με το λάδι από το 2005. Στην αρχή πηγαίναμε στους παραγωγούς, τους ζητούσαμε δείγματα αλλά φοβόντουσαν να μας δώσουν. Μετά και την έκδοση του κοινοτικού κανονισμού, το κλίμα έχει αντιστραφεί. Μόνο πέρυσι, αναλύσαμε 500 δείγματα. Ο κόσμος έχει ευαισθητοποιηθεί», διαπιστώνει.
Κατερίνα Τζουμερκιώτη