Η επικείμενη δημοσίευση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) ως προς τιςτηλεοπτικές άδειες, πέρα από τις εξελίξεις που έχει δρομολογήσει, θέτει ξανά επί τάπητος το ζήτημα μιας συνολικής και οριστικής ρύθμισης του τηλεοπτικού τοπίου.
Για το ζήτημα έχουμε τοποθετηθεί στο παρελθόν με πολλές δημόσιες παρεμβάσεις μας (βλ. ενδεικτικά Γ. Σωτηρέλης, Οκτώ θέσεις για τη ρύθμιση του τηλεοπτικού τοπίου, Το Βήμα 24/1/2016 - Γ. Σωτηρέλης, Συνταγματικές παρεκτροπές και πολιτικές ευθύνες, Το Βήμα 21/2/2016 - Γ. Σωτηρέλης & Π. Δημητρόπουλος, H πρόκληση της ρύθμισης του ραδιοτηλεοπτικού καθεστώτος, Εφημερίδα των Συντακτών 22/8/2015 - Π. Δημητρόπουλος, 5 βήματα για τη μεταρρύθμιση της ραδιοτηλεόρασης, Athens Voice 31/10/2016 - Π. Δημητρόπουλος, Για ένα νέο θεσμικό τοπίο στα ΜΜΕ, Athens Voice 15/12/2012), προσπαθώντας να προειδοποιήσουμε ότι τόσο −και ιδίως− η πολιτική της Κυβέρνησης όσο και η στάση της αντιπολίτευσης οδηγούν την όλη διαδικασία σε συνταγματικό αδιέξοδο.
Φυσικά δεν επιχαίρουμε για το ότι επιβεβαιωθήκαμε, διότι από την αρχή η θέση μας, τόσο από κοινού όσο και κατ' ιδίαν, είναι ξεκάθαρα κατά της λογικής του άσπρου μαύρου και άρα δεν εντάσσεται στην τυφλή αντιπαράθεση των δύο στρατοπέδων που έχει δυστυχώς επικρατήσει εις βάρος του ειλικρινούς και απροκατάληπτου διαλόγου αλλά και προς βλάβη, εν τέλει, του δημόσιου συμφέροντος. Ως εκ τούτου αντιλαμβανόμαστε την παρούσα παρέμβαση σαν μια ακόμη απόπειρα εποικοδομητικής συμβολής στις νέες διαδικασίες που πρέπει να δρομολογηθούν με άξονα την χάραξη ενός ολοκληρωμένου οδικού χάρτη για τη ρύθμιση της ραδιοτηλεόρασης.
Το πρώτο που θέλουμε να επισημάνουμε είναι ότι ο χάρτης αυτός πρέπει να καταρτισθεί το συντομότερο στη βάση των αρχών και των κανόνων που ο ίδιος ο συνταγματικός νομοθέτης έχει θεσπίσει ήδη από το 1975 και επιβεβαίωσε −πληρέστερα− με την αναθεώρηση του 2001 (άρθρα 5Α και 15 του Συντάγματος).
Πρέπει, δηλαδή, να εκκινεί από τον σεβασμό στο ρητά κατοχυρωμένο πλέον δικαίωμα πληροφόρησης και να διασφαλίζει, με συγκεκριμένες εγγυήσεις, αφ' ενός τη διαφάνεια στην προέλευση των οικονομικών των ΜΜΕ και αφ' ετέρου την πολυμέρεια και τον πλουραλισμό κατά τη μετάδοση των προγραμμάτων τους.
Στο πλαίσιο αυτό θα επιχειρήσουμε να σκιαγραφήσουμε σε γενικές γραμμές έναν τέτοιον οδικό χάρτη, σε μια προσπάθεια να δείξουμε ότι η κατάρτισή του δεν πρέπει να αποτελέσει το άλλοθι για νέες καθυστερήσεις στην αδειοδότηση αλλά το μέσο για μια οριστική, πάγια, δίκαιη και χωρίς αμφιταλαντεύσεις απάντηση του πολιτικού συστήματος σε μια άναρχη και προβληματική κατάσταση που παραμένει αρρύθμιστη εδώ και δεκαετίες.
Δύο είναι οι βασικοί άξονες στις οποίες πρέπει να κινηθεί μια νέα δημόσια πολιτική για τη ραδιοτηλεόραση: (1) ο προσδιορισμός του αριθμού των αδειών σε συνδυασμό με μια συνολική αναθεώρηση (επικαιροποίηση) του χάρτη των συχνοτήτων και (2) η αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου για τη διαγωνιστική διαδικασία. Ειδικότερα:
1. Ο αριθμός των αδειών έχει αναχθεί σε μείζον ζήτημα διαφωνίας που ενδέχεται να μπλοκάρει τη διαδικασία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η πρόσφατη ρύθμιση της κυβέρνησης για καθορισμό του αριθμού των αδειών εκπομπής μετά από σύμφωνη και όχι απλά αιτιολογημένη γνώμη του ΕΣΡ κινείται στη σωστή κατεύθυνση, καθώς εμπλέκει με αποφασιστικό τρόπο στη διαδικασία το όργανο που είναι αρμόδιο εκ του Συντάγματος για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους στη ραδιοτηλεόραση. Για να ασκηθεί όμως η αρμοδιότητα αυτή του ΕΣΡ με τρόπο ουσιαστικό και αποτελεσματικό, και όχι προσχηματικά, πρέπει απαραιτήτως να προβλεφθεί και η εμπλοκή της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων που είναι αρμόδια για την εποπτεία του φάσματος. Πρόκειται για την Αρχή η οποία διαθέτει την απαιτούμενη τεχνογνωσία, αναφορικά με τις παρούσες αλλά και τις μελλοντικές δυνατότητες χρήσης του φάσματος από τους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, δεδομένων των διαρκώς εξελισσόμενων τεχνολογιών εκπομπής.
Υπό το πρίσμα αυτό πρέπει να γίνει ουσιαστική διαβούλευση για την προετοιμασία της χώρας μας και για τις ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν ως προς την διεκδίκηση διαύλων που θα χρησιμοποιηθούν για εμπορική χρήση, καθώς οι τεχνολογικές δυνατότητες για εκπομπή ραδιοτηλεοπτικών σταθμών δεν πρέπει να γίνονται αντιληπτές στατικά (τι δυνατότητες έχουμε σήμερα) αλλά δυναμικά (τι δυνατότητες θα έχουμε σε μερικά χρόνια στη βάση του ψηφιακού μερίσματος). Ο καθορισμός δε του αριθμού των αδειών πρέπει να κινηθεί σε δύο άξονες: Πρώτον να διασφαλίσει την εξωτερική πολυμέρεια ως απόρροια των συνταγματικών αρχών της αντικειμενικότητας και της ποιότητας (πράγμα που σημαίνει ότι το βασικό κριτήριο για την παροχή των αδειών πρέπει να είναι ουσιαστικό βάσει των επιταγών του Συντάγματος και όχι προϊόν πολιτικών υπολογισμών), και δεύτερον να γίνει συνολικά και όχι αποσπασματικά τόσο για τα κανάλια εθνικής εμβέλειας όσο και για τα περιφερειακά. Και τούτο ώστε αφ' ενός να μην δημιουργούνται αμφιβολίες για τον αριθμό των παικτών της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς στα επόμενα χρόνια, αφ' ετέρου να μην δίδεται η δυνατότητα χρησιμοποίησης του αριθμού των αδειών ως μέσου αδιαφανούς διαπραγμάτευσης της εκάστοτε κυβέρνησης και των υποψηφίων σε επόμενα στάδια της διαδικασίας αδειοδότησης, όπως έχουμε δει να συμβαίνει στο παρελθόν με τους ραδιοφωνικούς σταθμούς της Αττικής.
2. Όπως φάνηκε από το αποτέλεσμα της δημοπρασίας, η λογική του πλειοδοτικού διαγωνισμού, που υιοθέτησε ο ν. 4339/2015 (νόμος Παππά), δεν είναι συμβατή με την ουσιαστική αξιολόγηση των υποψηφίων σταθμών, νέων και παλαιών, βάσει των κριτήριων που ο ίδιος ο συνταγματικός νομοθέτης έχει αποτυπώσει σε αδρές γραμμές στο άρθρο 15 του Συντάγματος.
Εν πρώτοις θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι, για να εισπράξει το κράτος δικαιώματα από τους αδειούχους, δεν χρειάζεται να οργανώσει τη διαδικασία αξιολόγησής τους στη βάση του ποιος διαθέτει εν τέλει τα πιο πολλά για τη απόκτηση άδειας. Η επιβολή τελών, είτε με τη μορφή ενός ποσού που καταβάλλεται εφάπαξ είτε με περιοδική καταβολή ανάλογα με τα χρόνια χρήσης της άδειας, είναι βεβαίως θεμιτή. Είναι όμως φανερό ότι δεν σχετίζεται ούτε με την ποιότητα του προγράμματος που επιθυμούμε να παράσχουν οι αδειούχοι στον τηλεθεατή αλλά ούτε και με τον τρόπο που έχουν δομηθεί οικονομικά οι εταιρείες που συμμετέχουν στον διαγωνισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου