Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)

Γράφει ο Βασίλης Κανάκης

Τι είναι

Επιγραμματικά, το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας αποτελεί ένα στρατηγικό σχέδιο που έχει σαν σκοπό την βελτίωση της ποιότητας ζωής σε αστικές περιοχές και στα περίχωρα, την ικανοποίηση των αναγκών για την κινητικότητα των ανθρώπων και τη μεταφορά αγαθών στις περιοχές αυτές.
Το ΣΒΑΚ, επί της ουσίας, αποτελεί μια πολυσχιδής μελέτη στην οποία δύναται να συνυπάρχουν αρμονικά παρεμβάσεις όπως:
 Κυκλοφοριακές μετατροπές, που περιλαμβάνουν μονοδρομήσεις οδών, όπου κρίνεται απαραίτητο, με κύρια στόχευση την μείωση της διαμπερούς κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης.
 Εγκατάσταση εκτεταμένου, ασφαλούς, δικτύου ποδηλατοδρόμων με τέτοιο τρόπο ώστε να καθίσταται ελκυστική η χρήση του εν λόγω μέσου.
 Δημιουργία ολοκληρωμένου δικτύου πεζοδρομίων για πεζούς και ΑΜΕΑ με κατάλληλο πλάτος και ύψος ώστε να είναι απόλυτα λειτουργικά.
 Μελετητική μέριμνα για την κινητικότητα ΑΜΕΑ όπως οδηγοί τυφλών, ράμπες κτλ
 Πεζοδρομήσεις οδών
 Επανασχεδιασμός της λειτουργίας των μέσω μαζικής μεταφοράς
 Επανακαθορισμός της σύνδεσης του αστικού κέντρου με το λιμάνι, την παραλιακή ζώνη και τα γειτονικά αστικά κέντρα.

Πως εφαρμόζεται

Για την σωστή εφαρμογή του ΣΒΑΚ αρχικά θα πρέπει να καθοριστούν, να αναλυθούν και να ιεραρχηθούν οι ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πόλη μας.
Επιγραμματικά αναφέρω ορισμένα όπως:
 Εκτεταμένη παράνομη στάθμευση
 Ελλιπής και μη εκτεταμένος σχεδιασμός ποδηλατοδρόμων
 Εκτεταμένο πρόβλημα στάθμευσης στο κέντρο της πόλης
 Ανύπαρκτη και προβληματική συγκοινωνιακή σύνδεση της Καλαμάτας με τους οικισμούς που βρίσκονται εντός των ορίων του Δήμου
 Κακής ποιότητας, μη λειτουργικά πεζοδρόμια
 Μικρός αριθμός ραμπών ΑΜΕΑ που καθιστά το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης μη επισκέψιμο.
 Μειωμένη προσπελασιμότητα δρόμων και πεζοδρομίων, κατά τη διάρκεια βροχοπτώσεων, λόγω φαινομένων πλημμύρας. (χαμηλή στάθμη πεζοδρομίου σε σχέση με το οδόστρωμα)
 Ογκώδη λεωφορεία που εξυπηρετούν μικρό αριθμό επιβατών
Αφού αναλυθεί η υπάρχουσα κατάσταση, συλλεχθούν τα απαραίτητα επιστημονικά δεδομένα, καθοριστούν οι ανάγκες και τα προβλήματα της πόλης, καθορίζεται ο στρατηγικός στόχος και το όραμα που θα διέπει το σχέδιο.

Συμμετοχικότητα

Η ενεργός συμμετοχή εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, ειδικών συμβούλων, πολιτών, κλπ στον σχεδιασμό, στην εφαρμογή και στην παρακολούθηση του ΣΒΑΚ αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο για την επιτυχία του.
Οι πολίτες και οι τοπικοί φορείς καλούνται να καταθέσουν τις απόψεις και τους προβληματισμούς τους, μέσω δημόσιας διαβούλευσης, ώστε οι μελετητές να έχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πληρότητα προκλήσεων και στόχων. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η διαβούλευση με επιστημονικούς φορείς όπως το ΤΕΕ και οι διάφοροι επαγγελματικοί σύλλογοι Μηχανικών καθώς επίσης και σύλλογοι ενός ευρύτερου πλαισίου όπως ΑΜΕΑ, αυτοκινητιστές, οδηγοί ΚΤΕΛ, σύλλογος ξενοδόχων κτλ.

Κοστολόγηση και ρεαλισμός

Το ΣΒΑΚ, ως μελέτη χρηματοδοτείται, μέσω του Πράσινου Ταμείου καθώς με την με απόφαση του Διοικητικού Σύμβουλίου με αριθμό 114.9/2016, δημιουργήθηκε ειδικός δεσμευτικός λογαριασμός (escrow account) για την υλοποίηση του χρηματοδοτικού του προγράμματος “ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΙΣOΖΥΓΙΟΥ 2016” και συγκεκριμένα για τον Άξονα Προτεραιότητας 4 “Αστική Βιώσιμη Κινητικότητα” συνολικού ποσού 8.999.000,00 ευρώ με δικαιούχους 150 δήμους της χώρας.
Η Καλαμάτα και η Μεσσήνη, οι οποίες ευρίσκονται ανάμεσα στους δήμους που έχουν επιλεγεί, χρηματοδοτήθηκαν με το ποσό των 86.000,00 ευρώ 35.000,00 ευρώ αντίστοιχα για το σκοπό αυτό. Η επιλογή των ποσών έγινε με πληθυσμιακά κριτήρια.
Η χρηματοδότηση του πράσινου ταμείου, είναι σαφές πως αφορά την εκπόνηση της μελέτης βιώσιμης αστικής κινητικότητας όμως το ερώτημα που γεννάται είναι το πώς θα βρεθούν οι πόροι για την μελλοντική υλοποίηση της.
Το παραπάνω εύλογο ερώτημα οδηγεί στο συμπέρασμα πως η σύνταξη του ΣΒΑΚ θα πρέπει να συνοδεύεται απαραιτήτως από ρεαλιστικές, κοστολογημένες επιμέρους μελέτες που θα ανταποκρίνονται, όσο το δυνατόν καλύτερα, στην επίτευξη των προσδοκώμενων στόχων.

Παραδοξότητα

Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας εφαρμόζεται από το 2009 σε διάφορες πόλεις.
Τα προηγούμενα χρόνια στον Δήμο Καλαμάτας πραγματοποιήθηκε πλήθος αναπλάσεων, πεζοδρομήσεων, κυκλοφοριακών αλλαγών. Επίσης έχουν προαναγγελθεί έργα όπως περαιτέρω πεζοδρόμηση της οδού Ιατροπούλου και ήδη γίνονται, έγιναν ή θα γίνουν παρεμβάσεις στην οδό Σφακτηρίας, Αναγνωσταρά, Κολοκοτρώνη, Καπετάν Κρόμπα κ.α.
Όπως λοιπόν είναι σαφές, τα παραπάνω έργα δεν άπτονται ενός σχεδίου βιώσιμης αστικής κινητικότητας, η μελέτη τους έγινε με σημειακό χαρακτήρα χωρίς να αποτελούν μέρος μιας ολοκληρωμένης πρότασης που θα αφορά το σύνολο της πόλης και την οποία καθορίζει, προσδιορίζει και αποτυπώνει το ΣΒΑΚ.
Συνεπώς, προκύπτει το συμπέρασμα πως η πόλη μας θα έπρεπε εδώ και καιρό να έχει αποκτήσει ΣΒΑΚ που θα καθόριζε τις παρεμβάσεις και όχι πρώτα να πραγματοποιούνται οι παρεμβάσεις και κατόπιν, χρόνια αργότερα, να προχωρούμε στην κατάρτιση ΣΒΑΚ. Οξύμωρο σχήμα όπως και πολλά ακόμα στην αγαπημένη μας πόλη.

---

Ο Βασίλης Κανάκης είναι Δημοτικός Σύμβουλος με τον Συνδυασμό “Καλαμάτα Μπροστά” – Πολιτικός Μηχανικός Πανεπ. Πατρών – Πτυχιούχος Φυσικής ΕΚΠΑ.