Ρύθμιση οφειλών: Δεύτερη ευκαιρία για νοικοκυριά και επιχειρήσεις

 

Ξεκίνησε την Πέμπτη στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων η επί της αρχής συζήτηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών «Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας», ένα ζήτημα που απασχολεί χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Στόχος του νομοσχεδίου, όπως ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, είναι η αντιμετώπιση, με αποτελεσματικότητα, διαφάνεια, ευελιξία και κοινωνική δικαιοσύνη, του μεγάλου οικονομικού και κοινωνικού προβλήματος της υπερχρέωσης των πολιτών.
Ιδιωτικό χρέος σήμερα στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλέσθηκε και ο κ. Σταϊκούρας, από την Τράπεζα της Ελλάδος, την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και τον ΕΦΚΑ, το ιδιωτικό χρέος ανέρχεται, σήμερα, στα 234 δισ. ευρώ. Από αυτό το συνολικό ιδιωτικό χρέος, τα 106 δισ. ευρώ αφορούν οφειλές προς τη φορολογική αρχή, τα 92 δισ. ευρώ οφειλές προς τον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα, δηλαδή τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, και τα 36 δισ. ευρώ οφειλές προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του νόμου και ποιες οι καινοτομίες του
Τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας νομοθετικής ρύθμισης - παρουσιάστηκε από το υπουργό την Πέμπτη στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων και θα ακολουθήσουν μετά οι τοποθετήσεις των αρμόδιων εισηγητών των κοινοβουλευτικών κομμάτων και τις τοποθετήσεις φορέων, ενώσεων κλπ - είναι τα ακόλουθα:
- Η εισαγωγή για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ενός προληπτικού μηχανισμού για την έγκαιρη προειδοποίηση του πολίτη στο πλαίσιο πρόληψης, έτσι ώστε αυτός να μην οδηγηθεί σε διαδικασίες αφερεγγυότητας.
- Ο μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης θεσπίζει διαδικασίες ενημέρωσης και παροχής στήριξης στα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα, προκειμένου αυτά να μπορέσουν να καλύψουν ή να αναδιαρθρώσουν τις οφειλές τους, προκειμένου να αποφύγουν τις διαδικασίες ρευστοποίησης.
- Ενσωματώνονται όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών που υπάρχουν σήμερα, σε ένα ενιαίο πλαίσιο και μια ενιαία διαδικασία. Έτσι - όπως τόνισε ο κ. Σταικούρας - δίδεται τέλος στον κυκεώνα διαφορετικών εργαλείων, με τις αλληλεπικαλύψεις τους, που μπέρδευαν τους οφειλέτες, καθώς και στα κενά τα οποία άφηναν αρκετούς οφειλέτες χωρίς κάποια λύση.
Οι οφειλέτες που αποδεδειγμένα βρίσκονται σε οικονομική δυσκολία ή αδυναμία, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα, με δύο τρόπους:
Είτε θα ρυθμίζουν όλες τις οφειλές τους, είτε θα αποκτούν μία «2η ευκαιρία» μέσω της απαλλαγής από τα χρέη τους, εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, ύστερα από τη ρευστοποίηση όλων των περιουσιακών τους στοιχείων.
- Η «2η ευκαιρία» διασφαλίζει ότι τα χρέη της μιας γενιάς δεν θα μεταφέρονται στην επόμενη, διαιωνίζοντας το πρόβλημα της υπερχρέωσης.
Στο πλαίσιο του νομοσχεδίου εισάγεται ένα ολοκληρωμένο και αυτοματοποιημένο πλαίσιο αντιμετώπισης της αφερεγγυότητας, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα.
Διεξάγεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και παρέχει τη δυνατότητα για την αναδιάρθρωση των οφειλών, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας «κουρέματος» της οφειλής.
Η παροχή ρύθμισης αποφασίζεται από την πλειοψηφία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, και στην περίπτωση που ακολουθηθεί η πρόταση ρύθμισης που προέκυψε από υπολογιστικό εργαλείο, είναι υποχρεωτική η εφαρμογή της από το Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς φορείς.
Η διαδικασία διαρκεί για μέγιστο χρονικό διάστημα 2 μηνών, εντός των οποίων προβλέπεται αναστολή της αναγκαστικής ρευστοποίησης των εξασφαλιστικών στοιχείων του οφειλέτη. Προσφέρεται μάλιστα η δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλών σε έως 240 δόσεις προς τράπεζες και λοιπούς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Μόνιμες πρόνοιες κοινωνικής πολιτικής
Θεσπίζονται επίσης μόνιμες πρόνοιες κοινωνικής πολιτικής για δανειολήπτες που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, όπως επιδότηση δανείων 1ης κατοικίας ώστε να αποφεύγονται πλειστηριασμοί, καθώς και σύσταση ενός Φορέα Απόκτησης Ακινήτων, ώστε να αποφεύγονται εξώσεις.
Ειδικότερα, κατά το στάδιο του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, παρέχεται κρατική επιδότηση των δανείων πρώτης κατοικίας για 5 έτη. Δηλαδή κάτι αντίστοιχο με το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ», αλλά που αφορά μόνο σε ευάλωτα νοικοκυριά που εξυπηρετούν ή ρυθμίζουν τις οφειλές τους.
Επίσης, στο στάδιο των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης, παρέχεται ουσιαστική στήριξη, μέσω της δημιουργίας ενός ιδιωτικού φορέα για την απόκτηση των ακινήτων, που θα επιλεγεί από το κράτος, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας. Ο εν λόγω φορέας θα αποκτά το ακίνητο που συνιστά την πρώτη κατοικία ευάλωτων οικονομικά ομάδων. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η παραμονή τους σε αυτό, κατόπιν της καταβολής μισθώματος, το οποίο θα επιδοτείται από το κράτος. Επίσης, προσφέρεται η δυνατότητα επαναγοράς του ακινήτου από τον οφειλέτη, εντός 12 ετών, εφόσον ο ίδιος το επιθυμεί.