Υπό συνεχή δοκιμασία βρίσκονται φέτος καλλιέργειες όλου του φάσματος και παραγωγοί καθώς καλούνται μέρα με τη μέρα να αντιμετωπίσουν τις ακραίες εναλλαγές καιρικών φαινομένων και θερμοκρασιών με τελευταίο «κατόρθωμα» του καιρού το συνεχιζόμενο καύσωνα που κλείνει ήδη πάνω από 10 ημέρες διάρκεια σε όλη τη χώρα. Περιοχές όπως η Αττική, η Πελλοπόνησσος και η Κρήτη που γλίτωσαν από τους ανοιξιάτικους παγετούς και τις χαλαζοπτώσεις αντιμετωπίζουν τώρα εκτεταμένα προβλήματα λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που φτάνουν κατά τόπου ακόμα και του 43-44 οC. Οι παραγωγοί κηπευτικών της Αττικής και της Κρήτης μιλάνε για ολοκληρωτική καταστροφή, σε ορισμένες περιπτώσεις, και τόνους χαμένου προϊόντος λόγω ηλιοκαυμάτων στους καρπούς.
Τα ηλιακά εγκαύματα (ηλιοκαύματα) εμφανίζονται σε τρεις μορφές, με την νέκρωση της επιδερμίδας (φύλλου, καρπού) να προκαλείται από θερμοκρασίες ανώτερες των 38 oC σε αγγούρια-ντομάτες, και των 41 oC σε πιπεριές, καθιστώντας τους καρπούς μη εμπορεύσιμους. Πέρα από την καταστροφή των κυττάρων, θερμοκρασίες ανώτερες των 32 oC περιορίζουν ή και αναστέλλουν την σύνθεση του χρώματος στους καρπούς, μειώνοντας την εμπορική τους αξία, προκαλούν ανθόπτωση ενώ θερμοκρασίες άνω των 35oC «παγώνουν» την ανάπτυξή τους. Διπλό το χτύπημα για την βιομηχανική ντομάτα στον Θεσσαλικό κάμπο που μετά το σοκ του Απριλιάτικου παγετού, αντιμετωπίζει τώρα θερμοκρασίες που ξεπεράσαν τους 43 oC, με το νερό άρδευσης να εξατμίζεται πριν φτάσει στις ρίζες.
Οι δενδρώδεις είχαν λίγο καλύτερη τύχη, με πολλούς καρπούς να έχουν ήδη συγκομισθεί ή να σκιάζονται από φύλλωμα και δίκτυα. Διαφορετική εικόνα παρουσιάζουν όσοι οπωρώνες χτυπήθηκαν από το χαλάζι της 10ης Ιουνίου σε Καρδίτσα και Κοζάνη με τους καρπούς να μην μπορούν πλέον «κρυφτούν» και να σαπίζουν πάνω στα δέντρα. Η παρατεταμένες αυτές υψηλές θερμοκρασίες αρχίζουν να ανησυχούν και τους παραγωγούς μήλων, μιας που γνωρίζουν ότι η καταπόνηση των φυτών και το υδατικό στρες που αντιμετωπίζουν κάνουν τα δέντρα πιό επιρρεπεί στο bitter pit.
Περιορισμό των πληθυσμών δάκου φέρνει ο καύσωνας
Τα προβλήματα δεν λείπουν και από τις ελιές της Κρήτης, ιδιαίτερα στις ξηρικές καλλιέργειες, που ζορίζονται να μεγαλώσουν τους λιγοστούς καρπούς που άφησε να δέσουν ο καύσωνας της 20ης Μαΐου.
“Δέσαν λίγοι καρποί και φαίνεται ότι η φετινή παραγωγή δεν θα είναι καλή”, αναφέρει ο ελαιοπαραγωγός Ευτύχης Ανδρουλάκης από τα χανιά Κρήτης. “Προς το παρόν, οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν αυτή την περίοδο δουλεύουν υπέρ μας καθώς περιορίζουν τον πληθυσμό της 1ης γενιάς του δάκου που ήταν ιδιαίτερα αυξημένος τρεις εβδομάδες πριν. Τα δέντρα και οι καρποί μπορούν να αντέξουν 2-3 ημέρες ακόμα”, συμπληρώνει ο κ. Ανδρουλάκης. Παρά την μέχρι τώρα θετική επίδραση του καύσωνα, ο παραγωγός μας εξηγεί ότι αν το φαινόμενο διαρκέσει παραπάνω τότε θα ξεκινήσουν τα προβλήματα, καθώς υπάρχει κίνδυνος να σπάσουν οι ίνες του καρπού και να σταφιδιάσει. Αρνητικές επιπτώσεις θα υπάρξουν και στην ποιότητα του ελαιολάδου των ξηρικών καλλιεργειών ελιάς λόγω αύξησης του ξυλώδους. Ο κύριος Ανδρουλάκης τονίζει ότι οι παραγωγοί των αρδευόμενων ελαιώνων θα αντιμετωπίσουν λιγότερα έως καθόλου προβλήματα αλλά χρειάζεται μεγάλη προσοχή στα ποτίσματα. “Η άρδευση πρέπει να γίνεται αργά το απόγευμα έως το βράδυ και να έχει σταματήσει τουλάχιστον 5 ώρες πριν σηκωθεί ο ήλιος, ώστε να μην υπάρχει έντονη εξατμισοδιαπνοή που φαίνεται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ενεργοποιεί το γλοιοσπόριο”, προσθέτει ο έμπειρος παραγωγός.
Χάνουν την παραγωγή μέσα από τα χέρια τους οι αμπελουργοί Κρήτης
Οι πρωτοφανούς διάρκειας υψηλές θερμοκρασίες, δεν «χαρίστηκαν» σε όσους γλίτωσαν από τους παγετούς, με τους αμπελοπαραγωγούς Κρήτης και ειδικά των περιοχές Αρχανών, Προφήτη Ηλία και Μεσαράς να αναφέρουν σοβαρές ζημιές κυρίως σε επιτραπέζιες και σταφιδοποιίσημες ποικιλίες, με τους καρπούς να μαραίνονται πάνω στα φυτά. Η απώλειες φαίνεται ότι θα είναι μεγάλες καθώς τα αμπέλια της περιοχής ήταν ήδη επιβαρυμένα και από τον καύσωνα της 20ης Μαΐου. Οι ζημιές μεγαλώνουν σταδιακά και στις οινοποιήσιμες ποικιλίες του νησιού και όχι μόνο. Παρόμοια προβλήματα καταγράφονται και στην Μεσσηνία. Το ζήτημα έφτασε την Δευτέρα 29 Ιουνίου και στην Βουλή, με την Οργάνωση Αμπελουργών και Ελαιοκαλλιεργητών Κρήτης να ζητά άμεση αποτίμηση των ζημιών από τον ΕΛΓΑ και αποζημίωση των παραγωγών.
Καολίνης και άρδευση το βράδυ για αποφυγή ηλιοκαυμάτων
Παρά την ένταση εκδήλωσης τέτοιων φαινομένων, ο παραγωγός έχει κάποια μικρά περιθώρια προστασίας της καλλιέργειάς του από τα ηλιοκαύματα και ανακούφισής της από τις τόσο υψηλές θερμοκρασίες. Η επιλογή ανεκτικότερων ποικιλιών, με πλουσιότερο φύλλωμα που θα παρέχει σκίαση στους καρπούς μπορεί να κάνει την διαφορά μεταξύ ολοκληρωτικής καταστροφής και περιορισμένων απωλειών. Σε κάθε περίπτωση, ο περιορισμός της αποφύλλωσης αποδεικνύεταιο ιδιαίτερα ευεργετικός, ενώ σε περιόδους υψηλής επικινδυνότητας οι παραγωγοί μπορούν να προστατέψουν τις καλλιέργειές τους με την χρήση ειδικών δικτυών, που μπορούν να προσφέρουν σκίαση έως και 16%, καθώς και με ψεκασμούς με κατάλληλους βιοδιεγέρτες ή/και με σκευάσματα καολίνη ή ζεόλιθου.
Μεγάλη προσοχή απαιτείται στην ώρα που πραγματοποιείται η άρδευση, ιδιαίτερα όταν αυτή γίνεται με καταιονισμό. Οι σταγόνες που παραμένουν πάνω στο φύλλωμα μπορούν ταχέος να αναπτύξουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες και να προκαλέσουν ηλιοκαύματα. Ως αποτέλεσμα τόσο τα ποτίσματα, όσο και η εφαρμογή φυτοπροστατευτικών θα πρέπει να πραγματοποιείται μετά τις οκτώ το βράδυ, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Συγκεκριμένα για την ενίσχυση της αντοχής και την προστασία των αμπελώνων συνιστάται:
Μία παρατεταμένη περίοδο καύσωνα διανύει η χώρα το τελευταίο διάστημα, με αποτέλεσμα πολλές καλλιέργειες, ανάμεσα τους και αμπέλια να υπόκεινται σε έντονη υδατική καταπόνηση και ως εκ τούτου να απειλείται η ποιότητα και εν γένει η παραγωγή. Η συγκέντρωση των σακχάρων, τα οργανικά οξέα, οι ανθοκυάνες και οι διάφορες φαινολικές ενώσεις επηρεάζονται αρνητικά από τις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι οδηγίες πρόληψης του οινολογικού εργαστηρίου OENOVITIS, σύμφωνα με το οποίο οι αμπελουργοί θα μπορούσαν να περιορίσουν σημαντικά τις ζημιές στην σταφυλική παραγωγή των αμπελώνων τους σε περιόδους καύσωνα.
Μάλιστα, ένα από τα πιο σημαντικά προληπτικά μέτρα είναι ο σωστός προσανατολισμός των σειρών κατά την εγκατάσταση του αμπελώνα, το «ορθολογικό» ξεφύλισμα, η άρδευση και ο σωστός προγραμματισμός.
Με βάση τα εργαλεία που προτείνει το OENOVITIS, σε περιόδους καύσωνα συνίσταται, μεταξύ άλλων, η λήψη των εξής προληπτικών μέτρων:
- Ο σωστός προσανατολισμός των σειρών κατά την εγκατάσταση του αμπελώνα. Στις ξηροθερμικές συνθήκες που επικρατούν στον ελλαδικό χώρο, ο προσανατολισμός Β-Ν φαίνεται να είναι ο πιο κατάλληλος. Τα φυτά κατά τις πρωινές ώρες, δέχονται άμεσα την ηλιακή ακτινοβολία στην ανατολική τους πλευρά, ενώ τις απογευματινές ώρες στη δυτική τους πλευρά. Κατά τις μεσημβρινές ώρες, που η ηλιακή ακτινοβολία είναι έντονη και επιζήμια, η ζώνη των σταφυλιών βρίσκεται υπό σκιά, με το μεγαλύτερο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας να προσπίπτει στο έδαφος.
- Το ξεφύλλισμα, το οποίο ανήκει στα λεγόμενα «θερινά κλαδέματα», είναι μια διαδικασία που πραγματοποιείται για να εξασφαλισθεί επαρκής φωτισμός και ικανοποιητικός αερισμός στη ζώνη των σταφυλιών, χωρίς όμως να έχουμε άμεση έκθεση των σταφυλιών στο ηλιακό φως, ιδίως στα στάδια πριν τον περκασμό. Ένα από τα σημαντικότερα λάθη που κάνουν πολλοί αμπελουργοί και τελικά αποδεικνύεται καταστρεπτικό σε περιόδους που επικρατούν συνθήκες καύσωνα είναι το έντονο-μη ορθολογικό ξεφύλλισμα των αμπελώνων τους. Η αφαίρεση φύλλων μόνο από τη μία πλευρά της σειράς, στην οποία το ηλιακό φως προσπίπτει κατά τις πρωϊνές ώρες και όχι από την «απογευματινή πλευρά», είναι μια πρακτική που σίγουρα εξασφαλίζει μειωμένες ζημίες από τα ηλιοεγκαύματα.
- Η άρδευση και ο σωστός προγραμματισμός της είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο, ώστε να αποφευχθούν οι μεγάλες ζημιές από τις υψηλές θερμοκρασίες και τα ηλιοεγκαύματα. Κάθε αμπελουργός θα πρέπει να έχει κατά νου, ότι σε περιόδους που αναμένεται καύσωνας, τα πρέμνα δε θα πρέπει να προέρχονται από περίοδο που έχουν υποστεί έντονο υδατικό stress.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου