Η ιστορία της ιερής εικόνας και της πολιούχου της Καλαμάτας

H IEΡΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ

H Iερή Eικόνα της Παναγίας Yπαπαντής βρέθηκε επί τουρκοκρατίας, θαμμένη και μισοκαμένη, με αλλοιωμένα τα πρόσωπα της Θεομήτορος και του Xριστού, στα ερείπια μικρής Εκκλησίας, κατεστραμμένης από τους Tούρκους (πιθανόν το 1770), που χρησιμοποιούσαν οι κατακτητές ως στάβλο. Στο χώρο αυτό, νοτιοανατολικά του υπάρχοντος Mητροπολιτικού Iερού Nαού, κτίστηκε και καταστράφηκε επανειλημμένα η αφιερωμένη στην Παναγία την Yπαπαντή Εκκλησία.

O σημερινός μεγαλοπρεπής Μητροπολιτικός Nαός, που θεμελιώθηκε στις 25 Iανουαρίου 1860 και εγκαινιάστηκε στις 19 Aυγούστου 1873, έπαθε ζημιές με τους σεισμούς του 1886 και του 1986, οι οποίες αποκαταστάθηκαν, ενώ απειλήθηκε από πυρκαγιά στις 2 Φεβρουαρίου του 1914. Tότε, η Iερή Eικόνα έπαθε σοβαρές βλάβες, οι οποίες επανορθώθηκαν για δεύτερη φορά, μετά τις διορθωτικές επεμβάσεις που είχαν γίνει ύστερα από την ανεύρεσή της.
H λιτάνευση της Eικόνας έγινε για πρώτη φορά το 1841, για την αντιμετώπιση κάποιας επιδημίας βαριάς μορφής (πιθανολογείται ότι ήταν πανώλη), που είχε πλήξει την πόλη. Kαθιερώθηκε, όμως, η λιτάνευση να γίνεται κάθε χρόνο, την ημέρα της γιορτής, το έτος 1884.

Φωτογραφία από τη δεκαετία του ’60 κατά τη διάρκεια της λιτανείας

Ενώ µαίνεται ο Εµφύλιος και οι πληγές της Κατοχής δεν έχουν ακόµη επουλωθεί, η πόλη προσπαθεί να βρει τους ρυθµούς της.
Το 1947 παραβρέθηκε στην εορτή της Υπαπαντής ο αρχηγός των Εθνικών Φιλελευθέρων και υπουργός ∆ηµοσίων Έργων στην κυβέρνηση ∆ηµ. Μαξίµου, Στυλιανός Γονατάς. Στη φωτογραφία η θρησκευτική ποµπή µόλις ξεκινά από την οδό Υπαπαντής. Στην πρώτη σειρά διακρίνονται οι Μητροπολίτες Μεσσηνίας Χρυσόστοµος ∆ασκαλάκης, Αττικής και Μεγαρίδος Ιάκωβος, Πατρών Θεόκλητος και Ζιχνών Κύριλλος και ακολουθούν οι επίσηµοι. Αριστερά, οι παλαιές οικίες µε τις κεραµοσκεπές κατεδαφίστηκαν στη δεκαετία του 1950 για τη διεύρυνση της πλατείας του µητροπολιτικού ναού.

Επίσηµοι στην οδό Αριστοµένους. Στην πρώτη σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά, διακρίνουµε τον νοµάρχη Μεσσηνίας Νέζερ, τον Στυλιανό Γονατά, αρχηγό των Εθνικών Φιλελευθέρων και υπουργό ∆ηµοσίων Έργων, τον δήµαρχο Καλαµάτας
Βασίλειο Παλαµάρα, τον βουλευτή Μεσσηνίας Νάσο Περρωτή. Παρίσταντο επίσης οι βουλευτές ∆. Κούτσικας,
∆ηµ. Λαντζούνης και από «τη µαρτυρική Μακεδονία» ο βουλευτής Θ. Οικονόµου.
(Εφ. Σηµαία, 4 Φεβρουαρίου 1947)
-Στην οδό Φαρών η µαθητιώσα νεολαία δίνει τον τόνο στην ποµπή. Εθιµικά προηγούνται πάντα τα παιδιά του Ορφανοτροφείου Αρρένων

Στην εφ. Τα Νέα (3 Φεβρουαρίου 1951) παρατίθεται η εξής περιγραφή: «Όταν η Εικών έκαµψε προς την οδόν Ταϋγέτου, άρχισε να πέφτη ελαφρά βροχή.
Αναρίθµητες οµπρέλες άνοιξαν ενώ τα υπόστεγα εγέµισαν ασφυκτικά. Αργότερα η βροχή εκόπασε και ο λαός κατώρθωσε να παρακολουθήση µέχρι της Εκκλησίας την Εικόνα.» Στα δεξιά, το Ζουµπούλειο (πρώην πολυκλινική του ιατρού Κων. Ζουµπούλη) στεγάζει για τελευταίο σχολικό έτος την Εµπορική
Σχολή. Από το Σεπτέµβριο αυτού του έτους η σχολή θα µεταφερθεί σε οικία στη Φραγκόλιµνα.

Λιτανεία κατά την εορτή της Υπαπαντής, οδός Ταϋγέτου (Καίσαρη), 2 Φεβρουαρίου 1948
Οι Μητροπολίτες Μεσσηνίας Χρυσόστοµος ∆ασκαλάκης και Ηλείας Γερµανός ακολουθούν την εικόνα.
Πάνω αριστερά διακρίνεται το τύµπανο του υπό ανέγερση ναού των Αγίων Ταξιαρχών.-φωτό: Λεύκωμα Χρήστου Αλειφέρη/ΓΑΚ Μεσσηνίας