Σύσκεψη στο Καρβέλι Μεσσηνίας για το σχεδιαζόμενο υδροηλεκτρικό σταθμό και τους κινδύνους

 

Ενημερωτική συνάντηση σχετικά με το σχεδιαζόμενο υδροηλεκτρικό έργο στην περιοχή του Καρβελίου, στον Ταΰγετο, πραγματοποιήθηκε το πρωί χθες Κυριακή 19 Μαΐου, στο κτήριο του πρώην Δημοτικού Σχολείου του χωριού.

Στη συνάντηση, την οποία διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καρβελαίων, παρουσιάστηκε η μελέτη περιβαλλοντικών όρων του πιο πάνω προτεινόμενου έργου, τα βασικά χαρακτηριστικά του οποίου παρουσίασε ο υποψήφιος επενδυτής. Ακολούθησαν ερωτήσεις επ’ αυτής και τοποθετήσεις από αυτοδιοικητικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης, όπως και από κατοίκους και εκπροσώπους τοπικών φορέων από το Καρβέλι, αλλά και από άλλα χωριά του ορεινού όγκου -όπως ο Λαδάς, η Αλαγονία, η Αρτεμισία και η Νέδουσα.

Ας σημειωθεί ότι στην συντριπτική πλειονότητα των τοποθετήσεων, μετά την διαδικασία των ερωτήσεων, αποτυπώθηκε ο έντονος προβληματισμός αναφορικά με την επάρκεια της μελέτης που παρουσιάστηκε, αλλά και το έργο καθ’ εαυτό.  Προβληματισμός επίσης εκφράστηκε για το γεγονός ότι συγκεκριμένοι τοπικοί “παράγοντες” σε Καρβέλι και Λαδά γνώριζαν εδώ και μήνες τους σχεδιασμούς για το συγκεκριμένο έργο, ενώ ο Δήμος Καλαμάτας δεν είχε καμία ενημέρωση και οι κάτοικοι του χωριού στην πλειοψηφία τους αγνοούσαν το ζήτημα.

Παρέστησαν χθες ειδικότερα, μεταξύ άλλων, στο Καρβέλι, ο αντιδήμαρχος Καλαμάτας Σαράντος Μαρινάκης, οι δημοτικοί σύμβουλοι Ευγενία Κούβελα από συνδυασμούς της μείζονος και Χριστίνα Καντζιλιέρη της ελάσσονος μειοψηφίας (“Καλαμάτα Μετά” και “Λαϊκή Συσπείρωση” αντίστοιχα), οι περιφερειακοί σύμβουλοι επικεφαλής συνδυασμών της ελάσσονος μειοψηφίας του Περιφερειακού Συμβουλίου Μανώλης Μάκαρης και Νίκος Κουτουμάνος (“Πρώτα η Πελοπόννησος” και “Λαϊκή Συσπείρωση” αντίστοιχα) όπως και οι πρόεδροι των Κοινοτικών Συμβουλίων Καρβελίου Δημήτρης Μαραβάς και Λαδά Μιχάλης Αντωνόπουλος.

Το ψήφισμα από τη συνέλευση:

 

Ψήφισμα για τη σχεδιαζόμενη δημιουργία υδροηλεκτρικού στο Καρβέλι

 

Μεγάλη επιβάρυνση του περιβάλλοντος

Το ρέμα θα αποστερηθεί τη φυσική του ροή για περισσότερο από δύο χιλιόμετρα το οποίο σε συνδυασμό με τις χαμηλές βροχοπτώσεις των τελευταίων ετών θα είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό. Το ρέμα ήδη στερείται υδάτων τους καλοκαιρινούς μήνες και ως βιότοπος έχει υποστεί ζημιά τα τελευταία χρόνια λόγω και των δύο μεγάλων καταστροφικών πυρκαγιών μέσα σε μια δεκαετία. Οι γηραιότεροι του χωριού έχουν ζήσει το συγκεκριμένο ρέμα με πολύ πιο πλούσια πανίδα και υπάρχουν μαρτυρίες για βίδρες και χέλια (τα οποία ψάρευαν κιόλας) κάτι το οποίο δεν αναφέρεται στην ΜΠΕ του έργου. Το τειχείο  21 μέτρων εντός της κοίτης και οι συνοδές εγκαταστάσεις που θα ξεπερνούν τα 45 μέτρα στο μήκος της κοίτης θα επιφέρουν σημαντικές και μόνιμες αλλοιώσεις στην κοίτη και συνολικά στο τοπίο. Η ΕΕ αποθαρρύνει τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα λόγω της μικρής απόδοσης σε σχέση με τα πολλά προβλήματα που δημιουργούν. Συγκεκριμένα στο Έγγραφο καθοδήγησης σχετικά με τις απαιτήσεις για την υδροηλεκτρική ενέργεια σε σχέση με τη νομοθεσία της ΕΕ για τη φύση (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018) περιλαμβάνονται πολλές από τις επιπτώσεις των υδροηλεκτρικών που αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία. Η περιοχή ανήκει στο δίκτυο NATURA Ειδική Ζώνη Διατήρησης GR2550006. 

Ελάχιστα Ανταποδοτικά Οφέλη

Βάση του Νόμου 4964/2022 άρθρο 87 και την υπολογιζόμενη παραγόμενη ποσότητα που αναφέρεται στη ΜΠΕ το Ειδικό Τέλος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέρος του οποίου θα επιστρέφει στην τοπική κοινωνία, εκτιμάται στις 4.800 ευρώ ετησίως. Στην Κοινότητα αναλογούν περίπου 1700 ευρώ.  

1 έως 2 θέσεις εργασίας

Η ΜΠΕ ορίζει σαφώς πως οι θέσεις εργασίας θα είναι από 1 εώς δύο άτομα και πρόκειται για εξειδικευμένο προσωπικό το οποίο δεν θα είναι από την περιοχή ούτε θα διαμένει στην περιοχή.

Η χρήση του νερού φεύγει από τους κατοίκους

Η συγκεκριμένη περιοχή εκτός από τον άριστα διατηρημένο παλιό νερόμυλο του χωριού φιλοξενεί και ένα μεγάλο τμήμα από τα καλλιεργήσιμα κτήματα των Καρβελαίων. Εδώ και αιώνες οι κάτοικοι της περιοχής αξιοποίησαν τις γόνιμες παραποτάμιες μικρές κοιλάδες και το νερό που παρέχει το ποτάμι Καρβελιώτης για την καλλιέργεια των απαραίτητων προς επιβίωσή τους. Με την έκκριση της ΜΠΕ του υδροηλεκτρικού στη συγκεκριμένη περιοχή, το δικαίωμα χρήσης του νερού έχει πλέον αποκλειστικά η ιδιοκτήτρια εταιρεία του έργου. Οι ιδιοκτήτες των καλλιεργήσιμων παραποτάμιων εκτάσεων που ποτίζουν εδώ και πολλές γενιές με τον παραδοσιακό τρόπο των αυλακιών δε θα έχουν πλέον δικαίωμα να το κάνουν και φυσικά δε θα επαρκή το νερό. Όσο κι αν η εταιρεία διαβεβαιώνει πως αφήνει τη χρήση του νερού για πότισμα δεν είναι καθόλου βέβαιο πως στην πράξη θα βάλει την κερδοφορία της κάτω από τις ανάγκες των ιδιοκτητών της περιοχής.  

 

Αποκλείεται η  δυνατότητα πλέον για τουριστική ανάπτυξη μέσω ΟΧΕ

Η περιοχή αποτελεί τόπο περιπάτου για ντόπιους και επισκέπτες του χωριού λόγου του φυσικού κάλλους, της εγγύτητας στο χωριό και της εύκολης πρόσβασης που προσφέρει ο υφιστάμενος δρόμος. Παρά την ανθρωπογενή δραστηριότητα στην περιοχή εδώ και πολλά χρόνια το τοπίο παραμένει χωρίς αλλοιώσεις. Στην περιοχή υπάρχει ο παραδοσιακός υδρόμυλος του χωριού που σε συνδυασμό με το μοναδικό τοπίο θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξεις επισκεπτών. Με τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επέμβασης, η οποία ξεκινά τους επόμενους μήνες, πλέον υπάρχει και η δυνατότητα χρηματοδότησης μιας τέτοιας προσπάθειας.  Η δημιουργία όμως, υδροηλεκτρικού ακυρώνει κάθε άλλη εναλλακτική χρήση στην περιοχή.  

 

Κίνδυνος μη ολοκλήρωσης ή εγκατάλειψης του έργου

Το υψηλό κόστος του έργου (2.840.000 ευρώ) σε συνδυασμό με την χαμηλή παραγωγή δυναμικότητα του (0,9) MWatt δημιουργεί αμφιβολίες για τον αν η επένδυση αυτή μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμη. Η εξασφάλιση τραπεζικού δανεισμού για 75% του απαιτούμενου ποσού της κατασκευής σύμφωνα με τη ΜΠΕ δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα εξασφαλιστεί και σε συνδυασμό της μη επιλεξιμότητας των συγκεκριμένων έργων από χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ δημιουργεί ερωτήματα για το μέλλον του έργου. Ακόμα όμως κι ανα γίνει τα προϋπολογισμένα έσοδα μπορεί εύκολα να επηρεαστούν αν κλιματολογικές συνθήκες που επικράτησαν τα προηγούμενα χρόνια σε αρκετές μεσογειακές χώρες με μεγάλες περιόδους ξηρασίας χτυπήσουν και την περιοχή μας. Σε ένα ένα τέτοιο σενάριο που θεωρείται πολύ πιθανόν ο κίνδυνος ακόμα και εγκατάλειψης της επένδυσης θεωρείται υπαρκτός. 

Ανεπάρκεια μελέτης

Ως κάτοικοι της περιοχής αναθέσαμε τον έλεγχο του συνόλου του μελετητικού έργου σε ειδικούς προκειμένου να έχουμε μια τεκμηριωμένη και επιστημονική γνωμάτευση για την αρτιότητα της μελετητικής διαδικασίας. Στις πρώτες παρατηρήσεις που έγιναν συγκαταλέγονται εξόφθαλμα λάθη με ολόκληρα εδάφια να αναφέρονται σε άλλες περιοχές (Νέδα) δημιουργώντας υποψίες ακόμα και για αντιγραφή τμημάτων της ΜΠΕ από άλλες αντίστοιχες. Η αναφορά για μη ύπαρξη ψαριών στη ΜΠΕ γίνεται χωρίς τεκμηρίωση, ενώ μαρτυρίες κατοίκων του χωριού βεβαιώνουν για το αντίθετο. Επίσης, από τη ΜΠΕ απουσιάζει πλήρως ολοκληρωμένη ιχθυολογική μελέτη για την οποία θα απευθυνθούμε σε εξειδικευμένους φορείς όπως το ΕΛΚΕΘΕ. Το παράδειγμα της Νέδας είναι χαρακτηριστικό πως σε τέτοιου είδους ΜΠΕ είτε τυχαία είτε από σκοπιμότητα μπορεί να παραλειφθούν κρίσιμα στοιχεία. Απαιτούμε ως κάτοικοι της περιοχής από τις αρμόδιες υπηρεσίες να μην δώσουν θετική γνωμοδότηση στην ΜΠΕ αν δεν κατατεθεί ολοκληρωμένη και επαρκής ιχθυολογική μελέτη. ‘Αλλο παράδειγμα παραλείψεων στην ΜΠΕ είναι ότι στη Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης δεν γίνεται καμία αναφορά σε ένα σπάνιο ενδημικό φυτό στην περιοχή Scilla Messeniaca και ενδεχομένως να υπάρχουν κι ακόμα σημαντικότερες παραλείψεις. 

Δεν προβλέπεται σύστημα καταγραφής ροής

Δεν καθορίζεται με σαφήνεια στην ΜΠΕ η λειτουργία ολοκληρωμένου καταγραφικού συστήματος τόσο ανάντι όσο κατάντι του σημείου υδροληψίας, ώστε να ελέγχεται με αξιοπιστία η υποχρεωτική οικολογική παροχή. Το συγκεκριμένο σύστημα θα πρέπει να είναι 24ωρου λειτουργίας και να διαθέτει καταγραφή των στοιχείων με μετάδοση δεδομένων στο διαδίκτυο. Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να είναι και πιστοποιημένο από αρμόδιο φορέα. Ανάλογο σύστημα έχει εγκαταστήσει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών στο γεφύρι του δρόμου Λαδά – Καρβέλι μετά τον Προφήτη Ηλία. Οι αρμόδιοι φορείς-υπηρεσίες οφείλουν να ορίσουν ως υποχρεωτική τη σαφή περιγραφή ενός τέτοιου συστήματος στην ΑΠΕ.   

Κίνδυνος καταστροφής των πλατανιών

Στην περιοχή υλοποίησης του έργου δυστυχώς υπάρχουν πλατάνια που έχουν προσβληθεί από Μεταχρωματικό Έλκος ασθένεια που προκαλείται από μύκητα με μεγάλη μεταδοτικότητα. Η περιοχή χρήζει άμεσης παρέμβασης για τη διάσωση των υπολοίπων πλατανιών. Οι χωματουργικές και υπόλοιπες εργασίες για την κατασκευή του έργου θα αυξήσουν υπέρμετρα τον κίνδυνο να προχωρήσει με πολύ ταχύτερο από το αναμενόμενο η εξάπλωση του μύκητα. Ζητάμε ως κάτοικοι της περιοχής από το δασαρχείο και τις υπόλοιπες αρμόδιες υπηρεσίες να εφαρμόσουν άμεσα στην περιοχή τα μέτρα που προβλέπονται για την αντιμετώπιση του μεταχρωματικού έλκους και να απαγορεύσουν κάθε επέμβαση που πιθανόν να επιδεινώσει την κατάσταση. 

Για τους παραπάνω λόγους ζητάμε από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς που εμπλέκονται στη διαδικασία αδειοδότησης της συγκεκριμένης ΜΠΕ, από την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α και Β Βαθμού και κυρίως από το αρμόδιο Υπουργείο, αφού λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις που θα επιφέρει η δημιουργία υδροηλεκτρικού σταθμού στην περιοχή μας σε συνδυασμό με τα ελάχιστα οφέλη, Να ΑΠΟΡΡΙΨΟΥΝ την έγκριση της εν λόγω ΜΠΕ.      

Ζητάμε επίσης να σεβαστούν πως η κοινότητα Καρβελίου και η ευρύτερη περιοχή του Ταϋγέτου έχουν δεχθεί καταστροφική επιβάρυνση τις τελευταίες δεκαετίες από τη λειτουργία της χωματερής στην περιοχή της Μαραθόλακας και δεν πρέπει να υλοποιηθεί καμία παρέμβαση που δρα επιβαρυντικά στο φυσικό περιβάλλον.