Υπαίθρια Μουσεία και Οικομουσεία πολιτισμού στον Δήμο Μεσσήνης

 

Ο μεγάλος αριθμός χωριών του Δήμου Μεσσήνης, ο φυσικός πλούτος και η ιστορία που τα περιβάλλει όπως και τη μητρόπολη του τη Μεσσήνη φυσικά, αποτελούν παράγοντα έμπνευσης και αξιολόγησης για την δημιουργία υπαίθριων μουσείων και οικομουσείων στην επικράτεια του Δήμου Μεσσήνης.

Το φυσικό ανάγλυφο σε συνάρτηση με την πολιτιστική ταυτότητα τους θρύλους και τις μαρτυρίες,  όχι μόνο προσελκύουν τους επισκέπτες αλλά και μπορούν να γίνουν αφορμή έμπνευσης και σταθερής σχέσης με τον τόπο μας. Το πρώτο υπαίθριο μουσείο ιδρύθηκε στην Σουηδία με στόχο την προστασία της αγροτικής παράδοσης από την αυξανόμενη βιομηχανοποίηση και αποτέλεσε το πρότυπο για την δημιουργία και εξάπλωση παρόμοιων μουσείων σε όλη την Ευρώπη αλλά και στην Αμερική.

Στην Ελλάδα βήματα στον τομέα αυτόν έγιναν με αργό ρυθμό, όσο και αν η χώρα μας είναι ιδανική για να ανθίσουν. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των υπαίθριων μουσείων είναι η άμεση επαφή του περιηγητή, του επισκέπτη ενός τόπου με το παρελθόν και την ιστορία του και η επίτευξη της ολιστικής αντίληψης περι του πολιτιστικού ιδιώματος. Τα οικομουσεία που διαφέρουν από τα παραδοσιακά μουσεία αφού δε στεγάζονται δε απαιτούν δημιουργία κτηρίων και εγκαταστάσεων υποδοχής εκθεμάτων και παραμένουν ανοιχτά προς το κοινό όλες τις ημέρες και όλες τις ώρες αποτελούν μια πολύ καλή αφορμή για προσέλκυση επισκεπτών. Γύρω  από τα οικομουσεία και τα υπαίθρια μουσεία μπορούν να στηθούν και στηριχθούν διαδρομές δράσεις για παιδιά γαστρονομικές εκδηλώσεις ομιλίες και «υπαίθρια συνέδρια».

Ένα υπαίθριο μουσείο μπορεί να αποτελέσει από μόνο του ένα χωριό με την αρχιτεκτονική των σπιτιών και την κατάλληλη σήμανση, ένα αλσύλλιο η και μια πλατεία με εκθέματα από την αγροτική ζωή. Παραθέτω (και με φωτογραφικό υλικό) το παράδειγμα του ΚΑΡΑΝΑΒΑΛΟΥ στην Ανω Χώρα Ναυοακτίας, που υπήρξε το πρώτο αστικό Λοφωρείο  που συνέδεε την Ναύπακτο με την Άνω Χώρα και δεν μετέφερε μόνο ανθρώπους αλλά και εμπορεύματα όπως και ζώα κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες.

Σήμερα ο επισκέπτης του χωριού το θαυμάζει όπως είναι τοποθετημένο κάτω από προστατευτικό στέγαστρο  στο κέντρο του χωριού ενώ οι παλαιότεροι θυμούνται αλλά και διηγούνται την ιστορία του Καρνάβαλου εμπλουτίζοντας τις γνώσεις του επισκέπτη για τον τόπο. Βασικός στόχος των οικομουσειων είναι η διαφύλαξη των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων μιας περιοχής και η ανάδειξη τους.

Γιάννης Λάσκαρης, Τ. Δημοτικός Σύμβουλους Δ.Μεσσήνης.